1001 PORAD DLA RODZICÓW I TERAPEUTÓW DZIECI Z AUTYZMEM I ZESPOŁEM ASPERGERA

Spis treści

Podziękowania    17
Przedmowa    19
Wstęp    25

Rozdział 1. Integracja sensoryczna    29
Wybór odpowiednich zajęć sensorycznych    32
Dwanaście oznak przeciążenia sensorycznego    32
Sport to nie wszystko! Pięćdziesiąt sposobów, by rozruszać dzieci    33
Nauka i zabawa na świeżym powietrzu    36
Bransoletka na spacer    37
Zabawa latem, zabawa zimą    37
Cały świat w domu    38
Stolik-piaskownica    38
Zabawy przy stoliku-piaskownicy    39
Trochę większy pająk    39
Tuzin pomysłów na zabawę z kartonem    39
Zabawy sensoryczne w łazience    41
Wszędzie pełno wody    41
Malowanie palcami     42
Dotykanie jedzenia    43
Zjedz mnie: przepisy na jadalną plastelinę    43
Patrz, jak się turlam!    44
Bujanie się i wirowanie    44
Czynności rozwijające motorykę dużą    45
Zabawy typu „Szymon mówi”    46
Zabawy kontaktowe przyjazne dzieciom    46
Czynności rozwijające motorykę małą    47
Kredki dla każdego    49
Kosz pełen zabawek    49
Ręcznie robione zabawki    50
Czy to szczotka do włosów?    50
Czynności rozwijające motorykę ust    51
Balonomania    53
Zabawy z bańkami    54
Podłoga jest za twarda!    55
Widzenie a wzrok    56
Świat pod lupą    59
Spostrzeganie figury i tła    59
Pierwsza pomoc sensoryczna    60
Nauka samoregulacji    60
Radzenie sobie z nieprzyjemnymi dźwiękami    61
Słuchawki – zalety i wady    61
Chodzenie na palcach    62
Co tak fajnie pachnie?    63
Czy czujesz to, co ja?    64
To takie ciężkie!    65
Człowiek hamburger    66
Ściskający szal    66
Kryjówka    67
Poduszki z fasolą    67
Przede wszystkim wygoda    67
Preferencje odzieżowe    68
Jeszcze kilka słów o ubraniach    69
Prześpij się z tym    69
Spanie w obcym miejscu    70
Działania profilaktyczne    71
Dieta sensoryczna dla dzieci z podwrażliwością    71
Jak odróżnić nagradzanie od zaspokajania potrzeb    74
Nauka przez dotyk    76
Głęboki nacisk podczas siedzenia w ławce    76
Zostań na swoim miejscu    77
Teraz możesz spacerować po klasie    77
Czynności samostymulujące w klasie    78
Cele sensoryczne a indywidualny program edukacyjny (IEP)    78
Znów ten zapach szkoły    78
Zajęcia pozalekcyjne    79
Niebezpieczne, społecznie niewłaściwe czy tylko irytujące?    80

Rozdział 2. Komunikacja i język    83
Dociekliwi pytają    84
Pytanie o odwrotność    85
Cztery ważne słowa: 
„Jestem tu dla ciebie”    86
Czy ono słyszy to, co ty?    86
Po pierwsze i najważniejsze: 
zwróć jego uwagę    87
Między myślami    88
Przypominaj słowa, ucz języka    89
Zatrzymanie rozwoju mowy    89
Hierarchia praktycznych czynności, które pomagają dzieciom z autyzmem i zespołem Aspergera uczyć się mówienia    90
Więcej niż pojedyncze słowa    91
Nie zrażaj się chwilowymi zanikami mowy    92
Strategie wizualne    92
Przed skorzystaniem z harmonogramu    94
Kiedy używać harmonogramu graficznego?    95
Czy pomoc wizualna nadal jest potrzebna?    95
Dopasuj pomoc wizualną do stylu uczenia się dziecka    96
Jak używać harmonogramu graficznego?    96
Ekspresywne czy receptywne?    97
Technologia pomocnicza (AT) to więcej niż klawiatura    98
Wpływ środowiska na rozwój mowy    98
Odpowiednie środowisko językowe    99
Zasada dwóch minut    100
Dwusekundowa przerwa przed odpowiedzią    100
Podwieczorek: Nie chodzi tylko o jedzenie    101
Czas się pożegnać    101
Książki bez słów    102
Lektury dla dzieci myślących konkretnie    105
Opowiadania z powtarzającymi się frazami    107
Niech czytanie będzie zabawą    108
Wychowaj czytelnika: Co mogą zrobić rodzice    108
Mów to, co myślisz, myśl to, co mówisz    109
Jeśli podobał wam się film, przeczytajcie książkę    110
Uwaga na idiomy    110
Łowienie idiomów    112
Czasowniki frazowe    113
Homofony    114
Fiszki – zalety i wady    114
Nie tylko dla tygrysków: Zabawa na trampolinie    114
Wulgaryzmy    115
Prawie tak proste jak dwa razy dwa    117
Projektuj pracę dziecka    117
Zabawa z krzyżówkami    118
Kiedy niedostępność jest dobra    118
Pałeczka mówcy    119
Gra w obserwatora    119
Język w ruchu    119
W domowym kinie    120
Dzień i noc    121
Cele IEP związane z komunikacją    121
Zmniejsz tremę ucznia    124
Pomóż uczniom zrozumieć trudności językowe    124
Dlaczego mówimy    124
Zadawanie pytań i komentowanie    125
Komplementy    128
Cztery etapy komunikacji    129

Rozdział 3. Zachowanie    131
Mocne strony i słabości    134
Nie pytaj, dlaczego    134
Co się „chowa” w zachowaniu    134
Zachowanie a osobowość: Bierz pod uwagę jedno i drugie    136
Współpraca i dyscyplina     137
Nauka przez konsekwencje    138
„Jestem zły!”    140
Język znaków: Nie tylko dla baseballistów    141
Podkreślaj pozytywne zachowania    141
Skonstruuj barierę wizualną    141
Koncentracja w dwóch krokach    142
Strach przed łazienką = strach przed ciemnością    142
Opór/unikanie    142
Wrogość i agresja    145
Co robić w chwili załamania    147
Oby nie było gorzej: Jak uniknąć eskalacji kryzysu    148
Pomoc rówieśników i ostrzeżenia    148
Nauka elastyczności    149
Przyjemne sposoby na naukę elastycznego myślenia    149
Nie tylko przed lustrem: Pamiętniki i albumy z podróży    150
Jak pomóc dziecku, które się gryzie    150
Siedź na swoim miejscu    151
Sposoby na łagodną krytykę    152
Koniec dyskusji    153
Słyszę cię – koniec dyskusji    154
Systemy żetonowe    154
Umowy    156
Uważaj, jakie zachowanie wzmacniasz    158
Bliska pochwała    159
Sezonowe zainteresowania przez cały rok    159
Pukanie do drzwi    160
„Nie umiem” – kapsuła czasu    160
Akcja i reakcja    160
Poprawa własnego zachowania    161
Umożliwianie niewłaściwych zachowań    162
Tylko fakty!    166
To był dobry dzień    166

Rozdział 4. Życie codzienne    169
Kwestie wyboru    170
Wygrana to nie wszystko    173
Jeszcze chwilę?    174
Rozwój umiejętności przez zabawę    175
Nie krępuj się – rysuj na ścianie    176
Sposoby na zmniejszenie lęku separacyjnego    177
Jak przetrwać wizytę u fryzjera    178
Nie taki szampon straszny    181
Obcinanie paznokci    182
Zjedz chociaż trochę    183
Pomocne przystosowania żywieniowe    184
Wąskie preferencje żywieniowe    185
Kooperatywy spożywcze a specjalne diety    186
Jak skłonić dziecko do mycia zębów    187
Twój przyjaciel dentysta    189
Rany, zadrapania, siniaki    192
Wizyta w szpitalu    193
Sposoby na katar    194
Korzystanie z toalety    194
Korzystanie z toalet publicznych    194
Zapinanie ubrań    196
Wychodzenie z domu    197
Błyskotliwe riposty    198
Jedzenie w restauracji a autyzm    199
Przeprowadzka do nowego miejsca    201
Kiedy rodzic jest daleko    204
Próba stroju na ważną okazję    206
Przytulać czy nie przytulać    208
Wspólne zajęcia rodzeństwa    209
Czas dla rodzeństwa    209
Gazeta – okno na świat    210
Udane przyjęcie urodzinowe    211
Niekoniecznie tort    214
Niezwykłe prezenty dla niezwykłych dzieci    215
Przyjmowanie prezentów    217
Znaczenie ram    218
Autyzm a bezpieczeństwo    218
Bezpieczeństwo w ogrodzie    219
Bezpieczeństwo w domu dla kaskaderów i akrobatów    220
Kiedy dziecko nie śpi    220
Relaks przez oddychanie    222
Jak rozmawiać o śmierci z dzieckiem autystycznym    224
Zmieniaj tylko jedną rzecz naraz    225
Jak to przełknąć    225
Pomoc finansowa    225
Witaminy w aerozolu    226
Pozbądź się alergenów, zapobiegaj infekcjom uszu    226
Leki: Zachowaj ostrożność    227
Koło czytelników książek na temat autyzmu    228
Tak wiele książek, tak mało czasu    229
Robię to sam – okres przedszkolny    231
Umiem więcej – kiedy dziecko rośnie    232
Jestem bardzo samodzielny – starsze dziecko    233
Możesz zrobić to sam – niechęć do działania    233
Droga dziecka z autyzmem do dorosłości    235

Rozdział 5. Myślenie społeczne, życie w społeczności    239
Porównywanie społeczne    241
Dzielenie uwagi    242
Historyjki społeczne    243
Poproś o lekcję    244
Relacje ze światem zewnętrznym    244
Przyjaźnie z młodszymi dziećmi    245
Jak rozwijać umiejętność zabawy    245
Kontakty z rówieśnikami    245
Interakcje na placu zabaw    246
Pierwszy w kolejce – nie bez powodu    247
Tworzenie gry planszowej    248
Przystosowania gier planszowych    248
Zabawka idealna    249
Moje! Moje! Moje!    250
Nauka współpracy przez zabawę    252
Nauka współpracy przez jedzenie    252
Teoria umysłu    252
Przyjmowanie cudzej perspektywy    253
Rozumienie emocji    255
Rozpoznawanie emocji    256
Intensywność emocji    257
Oddzielanie uczuć od działań    258
Czym jest uprzejmość    259
Kontrolowanie złości    259
Szukanie rozwiązań    259
Nie wypada    260
Potrzebuję przerwy    261
Gdy najtrudniej powiedzieć „przepraszam”    262
Czy to sprawiedliwe?    263
Jak protestować    264
Przewidywanie    264
Proszenie o pomoc    265
Ucz szczerości, dając przykład    265
Każdy popełnia błędy    266
Kilka słów o „normalności”    268

Rozdział 6. Nauczyciele i uczniowie    271
To dobre dla wszystkich dzieci    273
Szanuj dziecko    273
Postaraj się mnie zrozumieć    273
Szukaj prawdziwej przyczyny    275
Nie ucz posłuszeństwa    275
Wyznaczony nauczyciel    276
Zajęcia w małej grupie    276
Wykorzystuj zainteresowania dziecka    276
Karta społeczna Shreka    277
Parawan pomaga w koncentracji    277
Miejsce do stania    277
Zmęczenie rąk    278
Rozgrzewka przed lekcją    278
Houston, nie mamy problemu ze zmianami    279
Most do zabawy w kółku    279
Udana zabawa w kółku – wskazówki    280
Grupy zabawy integracyjnej    281
Gotowe czy nie?    282
Pierwszy dzień w przedszkolu? Zaplanuj go wcześniej    285
Początki i zakończenia    285
Rzeczy do zrobienia później    287
Czynniki kulturowe i społeczne    287
Partnerstwo    288
Wybór specjalisty    288
Wybór programu edukacyjnego    289
Testy umiejętności    289
Bezpieczeństwo w szkolnym autobusie    289
Trudności z przetwarzaniem informacji dźwiękowych    290
Alarm przeciwpożarowy    290
Jedna umiejętność naraz    291
Zmniejsz odblask papieru    291
Oczy szeroko otwarte    291
Plan uczestnictwa    292
Nauka koncentracji    292
Wskazówki czy podpowiedzi?    295
Skuteczne podpowiadanie    296
Czy to okazja do nauki?    297
Zaangażowanie    298
Zatrzymaj się i stwórz plan    298
Wybór kroju pisma    299
Jak było w szkole?    300
Nowe tematy dla dziecka 
o wąskich zainteresowaniach    301
Rodzic, nauczyciel, klasa    302
Natura w klasie    302
Pokochaj swoją klasę    303
Usuń zbędne rzeczy    304
Ogranicz fluorescencyjne oświetlenie    304
Cała klasa    305
Niech gazetki ścienne coś znaczą    306
 „Najpierw…, a potem…”, a nie „jeśli,…, to…”    306
Ucz płynności/precyzji    307
Widzenie czasu    308
Przystosowania i modyfikacje programu    308
Prace domowe    310
Odpowiednie cele IEP    311
Żargon IEP    311
Asystent edukacyjny    312
Pomoc dla zastępcy nauczyciela    313
Prawa nauczycieli a edukacja specjalna    313
Wykształcona kadra    315
Moc rówieśników    316
Terapia przez sztukę    317
Nauka rysunku dla miłośników zdjęć    318
Uczeń nauczycielem    319
Kolorowy spacer    319
W poszukiwaniu dźwięków    319
Tak/Nie – gra językowa    320
Kto to jest?    320
Przypomnienia fotograficzne    321
Połącz ulubione zajęcie z mniej lubianym    321
Tworzenie pojęć    321
Idziemy na polowanie    322
Jak masz na imię?    323
Lustereczko powiedz przecie    323
Ucz sukcesu    324
Czy odwiedzać dziecko w szkole?    324
Zaprojektowane z myślą o dziecku z zespołem Aspergera     324
Kiedy, kiedy, kiedy?    325
Trening czyni mistrza    325
Czym rysować    326
Łatwe przystosowania na lekcjach wychowania fizycznego    326
Niekoniecznie rowerek    328
Przyzwyczajanie do pracy w grupie    329
Sposoby na udaną adaptację    329
Kontrola perseweracji    331
Natura biegacza    331
Rozbrajanie     332
Nie pocieszaj    332
Nie pozwalaj na poniżanie    332
Idealne warunki do nauki    333
Zmniejsz odległość między szkołą a „prawdziwym życiem”    334
Wykorzystaj indywidualne zainteresowania do nauki matematyki    334
Kinestetyczne uczenie matematyki    335
Więcej matematycznych sztuczek    335
Kinestetyczne uczenie alfabetu    336
Sprawozdanie dla nauczyciela    336
Koniec wakacji: Jak wrócić do szkoły    338
Skuteczny rzecznik    339
Potrzebna mediacja!    343
Zadawaj ważne pytania    344
Pozytywne partnerstwo    346

Przypisy    349
Indeks    353
O autorkach    355