W książce w kompleksowy sposób zostały przedstawione zagadnienia związane z motorycznością człowieka. Omówiono w niej m.in. mechanizmy leżące u podstaw motorycznego zachowania człowieka, analizę ruchu, motorycznych kompetencji, a także współczesne teorie i modele dotyczące tej dziedziny.
Podręcznik przeznaczony jest głównie dla studentów akademii wychowania fizycznego oraz wydziałów wychowania fizycznego innych uczelni, a także dla doktorantów. Może być również użyteczny dla nauczycieli, trenerów i instruktorów.
1. Motoryczność człowieka jako swoisty przedmiot poznania naukowego
1.1. Podstawy wyodrębniania problematyki motoryczności z całości aspektów poznania człowieka
1.2. Antropomotoryka jako dyscyplina naukowa oraz przedmiot dydaktyki akademickiej
1.3. Miejsce antropomotoryki w strukturze nauk o kulturze fizycznej
2. Teoretyczna koncepcja motoryczności człowieka
2.1. Podstawowe pojęcia i zakres ich interpretacji
2.2. Strukturalny model motoryczności człowieka
3. Uwarunkowania motoryczności
3.1. Znamiona motoryczne - teoretyczne założenia i kryteria podziału
3.2. Zdolności motoryczne
3.2.1. Istota zdolności motorycznych - pojęcie, definicja
3.2.2. Teoretyczno-metodologiczne podstawy wyodrębnienia zdolności motorycznych
3.2.3. Klasyfikacja zdolności motorycznych
3.3. Umiejętności ruchowe
3.3.1. Istota, pojęcie, definicja
3.3.2. Podział umiejętności ruchowych
3.3.3. Strategie porządkowania umiejętności sportowych
3.4. Zdolności motoryczne a umiejętności ruchowe
3.5. Koncepcja zdolności motorycznych - wątpliwości i uwagi krytyczne
3.6. Nowe koncepcje ujęcia uwarunkowań motorycznych
3.6.1. Moduły motoryczne
3.6.2. Motoryczne kompetencje i ekspertyzy
4. Przejawy motoryczności
4.1. Cechy ruchu
4.1.1. Koncepcje systematyzacji cech ruchu
· Cechy mechaniczne
· Cechy morfologiczne
4.1.2. Cechy ruchu - problemy i kontrowersje
4.2. Sprawność motoryczna
5. Ruch jako podstawowa forma czynności człowieka
5.1. Podstawowe założenia teorii czynności
5.2. Zarys systematyki zachowań ruchowych człowieka
5.3. Istota czynności ruchowej
5.3.1. Czynność ruchowa jako proces systemowy
5.3.2. Czynność ruchowa jako proces optymalizacji sytuacji
5.3.3. Czynność ruchowa jako intencjonalna organizacja zachowania
5.4. Kryteria czynności ruchowej
5.4.1. Cel czynności ruchowej
5.4.2. Plan czynności ruchowej
5.4.3. Kontrola i ocena czynności ruchowej
5.5. Struktura czynności ruchowej
5.5.1. Formalna struktura czynności
5.5.2. Funkcjonalna struktura czynności
· Subsystemy czynności - struktury regulacyjne
· Poziomy regulacyjne - struktura hierarchiczna
· Fazy czynności - struktura czasowa
· Zintegrowane ujęcie struktury funkcjonalnej czynności
5.6. Zasady organizacji czynności ruchowej
5.7. Problemy i uwagi krytyczne
5.8. Czynność motoryczna a cechy ruchu
6. Koordynacja motoryczna człowieka
6.1. Istota i funkcje koordynacji motorycznej
6.2. Znaczenie koordynacji motorycznej człowieka
6.3. Teoretyczne problemy koordynacji motorycznej
6.4. Neurofizjologiczne mechanizmy koordynacji motorycznej
7. Teorie i modele kontroli motorycznej
7.1. Podstawy wyodrębnienia i rozwoju teorii kontroli motorycznej
7.2. Koncepcje mechanistyczno-cybernetyczne (preskryptywne)
7.2.1. Teorie reaferentnej kontroli motorycznej (regulacji)
· Modele regulacji ruchu
- Zasada reaferencji (v. Holst, Mittelstaedt)
- Model funkcjonalny (Anochin)
- Model pierścienia ruchowego (Bernstein)
- Model 'dwupierścieniowy' regulacji ruchów (Czchaidze)
- Model koordynacji ruchu (Schnabel)
- Teoria 'poziomów budowy ruchów' (Bernstein)
- Model 'zamkniętej pętli' (Adams)
- Kompleksowy model regulacji czynności ruchowej
7.2.2. Teorie programowej kontroli motorycznej (sterowania)
· Koncepcje wewnętrznych reprezentacji ruchowych
- Programy motoryczne
- Teoria uogólnionych programów motorycznych (Schmidt)
- Teoria schematów (Schmidt)
- Modyfikacje oraz nowe ujęcia koncepcji programów i schematów
- Dwustopniowy model (Roth)
- Schemat motoryczny (Munzert)
- Hipoteza punktu równowagi - przestrzenna reprezentacja ruchu
7.2.3. Ogólne uwagi o koncepcjach mechanistyczno-cybernetycznych
7.3. Koncepcje dynamiczno-systemowe (emergentne)
7.3.1. Teorie ekologiczne
7.3.2. Teorie synergetyczne
7.3.3. Modele kontroli motorycznej - ujęcia sformalizowane
· Modele koneksyjne
- Wewnętrzne modele kontroli
- Model prosty
- Model odwrotny
- Modele kombinowane
- Koncepcja wielokrotnych połączeń modeli prostych i odwrotnych
- Model budowy ruchów MOSAIC
7.3.4. Nowe narzędzia opisu kontroli motorycznej
· Koncepcja niekontrolowanej rozmaitości
· Kontrola w optymalnym sprzężeniu zwrotnym
7.3.5. Ogólne uwagi o koncepcjach dynamiczno-systemowych
7.4. Rozbieżności między mechanistyczno-cybernetycznymi a dynamiczno-systemowymi koncepcjami kontroli motorycznej
7.5. Próby integracji koncepcji kontroli motorycznej
8. Motoryczne uczenie się
8.1. Uczenie się - istota, definicje
8.2. Pamięć - przechowywanie wyników uczenia się
8.2.1. Procesy, rodzaje i systemy pamięci
8.2.2. Anatomiczne i neurofizjologiczne podstawy pamięci
8.3. Teoretyczne podstawy motorycznego uczenia się
8.3.1. Ustalenia terminologiczne
8.3.2. Teorie i modele motorycznego uczenia się
8.4. Motoryczne uczenie się z punktu widzenia teorii czynności
8.5. Strukturyzacja procesu motorycznego uczenia się
8.5.1. Trójfazowe modele motorycznego uczenia się
· Model Fittsa/Posnera
· Model Meinela/Schnabla
· Model Bernsteina
8.5.2. Dwufazowe modele motorycznego uczenia się
· Model Rüssela
· Model Müllera
8.5.3. Model 'spiralny' (Pöhlmann)
8.5.4. Przebieg i kryteria oceny procesu motorycznego uczenia się
· Krzywe uczenia się
· Kryteria i wskaźniki motorycznego uczenia się
8.6. Kompleksowy charakter motorycznego uczenia się
8.7. Wnioski dydaktyczne wynikające z teorii motorycznego uczenia się
9. Rozwój motoryczny człowieka - problemy teoretyczne i metodologiczne
9.1. Rozwój - istota i definicje oraz zakres analizy problemu
9.2. Współczesne koncepcje rozwoju człowieka
9.3. Podstawowe aspekty określające rozwój człowieka
9.3.1. Otwartość rozwoju
9.3.2. Wielość stopni swobody rozwoju
9.3.3. Wielorakość i różnorodność rozwoju
9.3.4. Nieliniowość rozwoju
9.3.5. Plastyczność rozwoju
9.3.6. Własna dynamika przebiegu rozwoju
9.3.7. Zmienność oraz stałość rozwoju
9.4. Specyficzne problemy ontogenezy motorycznej
9.4.1. Ontogeneza motoryczna jako rozwój kompetencji i jej zasobów
9.4.2. Inter- i intraindywidualne zróżnicowanie rozwoju motorycznego
9.4.3. Interkulturowe zróżnicowanie rozwoju motorycznego
9.4.4. Aspekty stabilności w rozwoju motorycznym
9.4.5. Strategia stymulacji motorycznej w rozwoju ontogenetycznym
9.4.6. Rozwój a problem motorycznego uczenia się
9.4.7. Tendencje zmian w rozwoju sprawności motorycznej
9.4.8. Ogólne refleksje
10. Problemy badawcze w antropomotoryce
10.1. Poznanie naukowe w antropomotoryce - ustalenia metodologiczne
10.2. Aktualne trendy w badaniach antropomotorycznych
10.3. Problemy związane z wykorzystaniem metod i narzędzi w badaniach antropomotorycznych
Podsumowanie
Podstawowe terminy i definicje
Piśmiennictwo
Skorowidz
