Autoimmunologiczne choroby narządu wzroku
Autor: Bożena Romanowska-Dixon, Agnieszka Kubicka-Trząska
Nasza publikacja adresowana jest do specjalizujących się i praktykujących okulistów, a także do lekarzy innych specjalności, zajmujących się w swojej codziennej praktyce zagadnieniami immunologii klinicznej.
W opracowaniu zostały omówione najbardziej aktualne poglądy na temat patofizjologii i patomechanizmów autoimmunologicznych schorzeń narządu wzroku, metody ich diagnozowania oraz leczenia.
W publikacji zostały także szczegółowo przedstawione najczęstsze objawy i zespoły objawów okulistycznych towarzyszących systemowym schorzeniom o podłożu autoimmunologicznym.
Do napisania książki zostali zaproszeni wybitni okuliści, a także reumatolodzy i immunolodzy, którzy w swojej codziennej praktyce klinicznej zajmują się chorobami autoimmunologicznymi, dotyczącymi tylko narządu wzroku, bądź systemowymi, w których przebiegu pojawiają się objawy okulistyczne.
Mamy nadzieję, że prezentowana publikacja stanie się cennym i praktycznym narzędziem, pomocnym w ukierunkowaniu skomplikowanego i wielospecjalistycznego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego w autoimmunologicznych chorobach narządu wzroku, które stanowią ważny i zarazem trudny problem w codziennej pracy wielu specjalistów.
Tagi: okulistyka książki ,
Autoimmunologiczne choroby narządu wzroku
Autor: Bożena Romanowska-Dixon, Agnieszka Kubicka-Trząska
Przedmowa
Słowo poświęcone dr. Jackowi Kańskiemu
Wykaz skrótów
1. Autoimmunologiczne choroby tkanek oczodołu
1.1. Oftalmopatia tarczycowa
1.1.1. Epidemiologia
1.1.2. Objawy kliniczne
1.1.3. Diagnostyka
1.1.4. Leczenie
1.1.5. Rokowanie
1.2. IgG4 zależna choroba oczna (IgG4-related ophthalmic disease)
1.2.1. Epidemiologia
1.2.2. Objawy kliniczne
1.2.3. Diagnostyka
1.2.4. Leczenie
1.2.5. Rokowanie
1.3. Zespół Tolosy-Hunta
1.3.1. Epidemiologia
1.3.2. Objawy kliniczne
1.3.3. Diagnostyka
1.3.4. Leczenie
1.3.5. Rokowanie
2. Powieki
2.1. Ostry obrzęk alergiczny skóry powiek
2.1.1. Objawy
2.1.2. Leczenie
2.2. Kontaktowe zapalenie skóry powiek
2.2.1. Etiopatogeneza
2.2.2. Objawy
2.2.3. Leczenie
2.3. Atopowe zapalenie skóry powiek i brzegów powiek
2.3.1. Objawy
2.3.2. Leczenie
3. Spojówki
3.1. Alergiczne choroby powierzchni oka
3.1.1. Epidemiologia alergicznych chorób powierzchni oka
3.1.2. Klasyfikacja alergicznych chorób powierzchni oka
3.1.3. Wiosenne zapalenie spojówek i rogówki (VKC)
3.1.4. Atopowe zapalenie spojówek i rogówki (AKC)
3.1.5. Ostre alergiczne zapalenie spojówek (AAC)
3.1.6. Sezonowe alergiczne zapalenie spojówek (SAC)
3.1.7. Całoroczne alergiczne zapalenie spojówek (PAC)
3.1.8. Kontaktowe zapalenie powiek i spojówek (CBC)
3.1.9. Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek (GPC)
3.1.10. Diagnostyka alergicznych chorób powierzchni oka
3.1.11. Diagnostyka różnicowa alergicznych chorób powierzchni oka
3.1.12. Leczenie alergicznych chorób oczu
3.2. Pemfigoid oczny
3.2.1. Epidemiologia
3.2.2. Patofizjologia
3.2.3. Objawy
3.2.4. Diagnostyka
3.2.5. Diagnostyka różnicowa
3.2.6. Leczenie
3.2.7. Leczenie ogólne
3.2.8. Leczenie miejscowe
3.2.9. Leczenie chirurgiczne
3.3. Zespół Stevens-Johnsona oraz zespół toksycznej nekrolizy naskórka
3.3.1. Epidemiologia
3.3.2. Patofizjologia
3.3.3. Objawy ogólne
3.3.4. Objawy oczne
3.3.5. Leczenie
3.3.6. Diagnostyka
3.3.7. Diagnostyka różnicowa
3.4. Rzekomobłoniaste zapalenie spojówek
3.4.1. Epidemiologia
3.4.2. Patofizjologia
3.4.3. Objawy
3.4.4. Diagnostyka
3.4.5. Leczenie
3.4.6. Rokowanie
4. Rogówka
4.1. Miąższowe zapalenie rogówki w przebiegu układowych
chorób infekcyjnych
4.1.1. Miąższowe zapalenie rogówki w przebiegu kiły
4.1.2. Miąższowe zapalenie rogówki w przebiegu gruźlicy
4.2. Immunologiczne śródmiąższowe zapalenie rogówki związane
z zakażeniem wirusem Herpes simplex i Herpes zoster
4.2.1. Tarczowate zapalenie rogówki związane z zakażeniem
wirusem Herpes simplex
4.2.2. Tarczowate zapalenie rogówki związane z wirusem
Herpes zoster
4.2.3. Pieniążkowate zapalenie rogówki
4.3. Zespół Cogana
4.3.1. Objawy
4.3.2. Leczenie
4.4. Brzeżne zapalenie rogówki
4.4.1. Objawy
4.4.2. Leczenie
4.5. Pryszczykowe zapalenie rogówki
4.5.1. Objawy
4.5.2. Leczenie
4.6. Wrzód Moorena
4.7. Różowate zapalenie rogówki/zapalenie rogówki w przebiegu
trądziku różowatego
4.7.1. Objawy
4.7.2. Leczenie
4.8. Zapalenia rogówki w chorobach układowych tkanki łącznej
4.8.1. Obwodowe wrzodziejące zapalenie rogówki
(peripheral ulcerative keratitis, PUK)
4.8.2. Zapalenie rogówki w przebiegu reumatoidalnego zapalenia
stawów (RZS)
4.8.3. Leczenie
4.9. Zapalenie rogówki w układowych chorobach zapalnych
naczyń krwionośnych
4.9.1. Objawy
4.9.2. Leczenie
5. Zespół Sjögrena
5.1. Epidemiologia
5.2. Etiologia i patogeneza
5.3 Postacie ZS
5.3.1. Pierwotny ZS
5.3.2. Wtórny ZS
5.4. Objawy oczne
5.4.1 Suche zapalenie rogówki i spojówek
(keratoconinctivitis sicca, KCS)
6. Zapalenie nadtwardówki i zapalenie twardówki
6.1. Zapalenie nadtwardówki
6.1.1. Epidemiologia
6.1.2. Etiologia
6.1.3. Objawy
6.1.4. Postacie zapalenia nadtwardówki
6.1.5. Diagnostyka
6.1.6. Diagnostyka różnicowa
6.1.7. Leczenie
6.1.8. Rokowanie
6.2. Zapalenie twardówki
6.2.1. Epidemiologia
6.2.2. Etiologia
6.2.3. Objawy
6.2.4. Postacie zapalenia twardówki
6.2.5. Diagnostyka zapalenia twardówki
6.2.6. Różnicowanie zapalenia twardówki
6.2.7. Leczenie zapalenia twardówki
6.2.8. Rokowanie
7. Soczewka
7.1. Soczewkopochodne zapalenie błony naczyniowej
7.1.1. Patofizjologia soczewkopochodnego zapalenia
błony naczyniowej
7.1.2. Postacie soczewkopochodnego zapalenia błony naczyniowej
7.1.3. Diagnostyka soczewkopochodnego zapalenia
błony naczyniowej
7.1.4. Diagnostyka różnicowa soczewkopochodnego zapalenia
błony naczyniowej
7.1.5. Leczenie soczewkopochodnego zapalenia błony naczyniowej
7.2. Zespół toksycznego uszkodzenia przedniego odcinka oka
(zespół TASS)
7.2.1. Etiologia
7.2.2. Patogeneza
7.2.3. Objawy i badanie okulistyczne
7.2.4. Diagnostyka różnicowa
7.2.5. Leczenie TASS
7.2.6. Profilaktyka TASS
8. Ciało szkliste i naczynia siatkówki
8.1. Proliferacyjna witreoretinopatia
8.1.1. Wprowadzenie
8.1.2. Klasyfikacja proliferacyjnej witreoretinopatii
8.1.3. Patofizjologia
8.1.4. Zapobieganie farmakologiczne i leczenie PVR
8.1.5. Leczenie chirurgiczne PVR
8.1.6. Rokowanie
8.1.7. Przyszłość i kierunki badań
8.2. Choroba Ealesa
8.2.1. Epidemiologia
8.2.2. Etiopatogeneza
8.2.3. Objawy kliniczne
8.2.4. Diagnostyka
8.2.5. Diagnostyka różnicowa
8.2.6. Leczenie
8.2.7. Rokowanie
8.3. Zespół idiopatycznego zapalenia naczyń siatkówki z tętniakami
i zapaleniem nerwu wzrokowego i siatkówki (idiopathic retinal
vasculitis, aneurysms and neuroretinitis, IRVAN)
8.3.1. Epidemiologia
8.3.2. Patofizjologia
8.3.3. Objawy
8.3.4. Diagnostyka
8.3.5. Diagnostyka różnicowa
8.3.6. Leczenie
8.3.7. Rokowanie
Piśmiennictwo
8.4. Zapalenie naczyń typu oszronionych gałęzi
8.4.1. Epidemiologia
8.4.2. Patofizjologia
8.4.3. Objawy
8.4.4. Diagnostyka
8.4.5. Diagnostyka różnicowa
8.4.6. Leczenie
8.4.7. Rokowanie
8.5. Idiopatyczne zapalenie naczyń siatkówki
8.5.1. Epidemiologia
8.5.2. Patofizjologia
8.5.3. Objawy
8.5.4. Rozpoznanie
8.5.5. Diagnostyka obrazowa
8.5.6. Diagnostyka laboratoryjna
8.5.7. Leczenie
8.5.8. Rokowanie
9. Błona naczyniowa
9.1. Epidemiologia zapaleń błony naczyniowej
9.2. Klasyfikacja zapaleń błony naczyniowej
9.3. Objawy ogólnoustrojowe w przebiegu zapaleń błony naczyniowej
9.4. Symptomatologia ostrego i przewlekłego zapalenia przedniego
odcinka błony naczyniowej
9.4.1. Ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej
9.4.2. Przewlekłe zapalenie przedniego odcinka
błony naczyniowej
9.5. Zapalenia błony naczyniowej w przebiegu spondyloartropatii
zapalnych
9.5.1. Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
9.5.2. Reaktywne zapalenie stawów (zespół Reitera)
9.5.3. Łuszczycowe zapalenie stawów
9.6. Zapalenia błony naczyniowej w przebiegu nieswoistych zapalnych
schorzeń jelit
9.6.1. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa)
9.6.2. Choroba Leśniowskiego-Crohna
9.7. Zapalenia błony naczyniowej w przebiegu chorób nerek .
9.7.1. Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek
(tubulo-interstitial nephritis, TINU)
9.7.2. Nefropatia IgA
9.8. Zapalenie błony naczyniowej w przebiegu młodzieńczego
idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS)
9.8.1. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS)
9.9. Przewlekły niemowlęcy zespół neurologiczno-skórno-stawowy
/noworodkowa choroba wieloukładowa (chronic infantile
neurologic, cutaneous and articular syndrome, CINCA
/neonatal-onset multisystem inflammatory disease, NOMID)
9.9.1. Epidemiologia
9.9.2. Etiologia
9.9.3. Objawy ogólne
9.9.4. Objawy oczne
9.9.5. Diagnostyka
9.9.6. Leczenie miejscowe
9.9.7. Leczenie ogólne
9.9.8. Rokowanie
9.10. Idiopatyczne zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej
9.10.1. Zespół zapalenia błony naczyniowej Fuchsa
9.10.2. Zespół Posnera-Schlossmana
9.11. Zapalenie części pośredniej błony naczyniowej
9.11.1. Epidemiologia
9.11.2. Etiologia i patofizjologia
9.11.3. Patomechanizm
9.11.4. Objawy kliniczne
9.11.5. Diagnostyka okulistyczna
9.11.6. Badania diagnostyczne
9.11.7. Diagnostyka różnicowa
9.11.8. Leczenie
9.11.9. Powikłania
9.11.10. Rokowanie
9.12. Idiopatyczne swoiste zapalenia tylnego odcinka błony naczyniowej
– zespoły „białoplamkowe”
9.12.1. Ostra tylna wieloogniskowa plackowata epiteliopatia
barwnikowa
9.12.2. Choroidopatia pełzająca
9.12.3. Retinochoroidopatia typu birdshot
9.12.4. Wieloogniskowe zapalenie naczyniówki z zapaleniem
całej błony naczyniowej
9.12.5. Choroidopatia punktowata wewnętrzna
9.12.6. Zespół zwłóknienia podsiatkówkowego i zapalenia
błony naczyniowej oka
9.12.7. Zespół licznych znikających białych punktów
9.12.8. Ostre zapalenie nabłonka barwnikowego siatkówki
9.12.9. Ostra zewnętrzna utajona retinopatia strefowa
9.13. Współczulne zapalenie błony naczyniowej
9.13.1. Epidemiologia
9.13.2. Patogeneza
9.13.3. Objawy kliniczne
9.13.4. Diagnostyka okulistyczna
9.13.5. Powikłania
9.13.6. Diagnostyka różnicowa
9.13.7. Leczenie
9.13.8. Rokowanie
9.14. Sarkoidoza
9.14.1. Wprowadzenie
9.14.2. Epidemiologia
9.14.3. Etiologia
9.14.4. Objawy kliniczne: oczne i systemowe
9.14.5. Leczenie sarkoidozy
9.14.6. Rokowanie
9.15. Choroba Behçeta
9.15.1. Epidemiologia
9.15.2. Etiopatogeneza
9.15.3. Objawy kliniczne
9.15.4. Powikłania
9.15.5. Kryteria rozpoznania
9.15.6. Diagnostyka okulistyczna
9.15.7. Diagnostyka różnicowa
9.15.8. Leczenie
9.15.9. Rokowanie
9.16. Zespół Vogta-Koyanagiego-Harady
9.16.1. Wprowadzenie
9.16.2. Epidemiologia
9.16.3. Patofizjologia
9.16.4. Objawy kliniczne
9.16.5. Zrewidowane Kryteria Diagnostyczne dla zespołu
Vogta-Koyanagiego-Harady z pierwszych
międzynarodowych warsztatów
9.16.6. Badania diagnostyczne
9.16.7. Diagnostyka różnicowa
9.16.8. Leczenie
9.16.9. Powikłania
9.16.10. Rokowanie
9.17. Alergiczne zapalenia błony naczyniowej
10. Nerw wzrokowy
10.1. Zapalenie nerwu wzrokowego w chorobach demielinizacyjnych
10.1.1. Stwardnienie rozsiane
10.1.2. Choroba Devica – zapalenie nerwów wzrokowych i rdzenia
kręgowego (neuromyelitis optica, NMO)
10.1.3. Choroba z przeciwciałami anty-MOG
10.1.4. Choroba Schildera (stwardnienie rozlane)
10.2. Autoimmunologiczne zapalenie nerwu wzrokowego
po szczepieniach oraz związane z chorobami infekcyjnymi
10.2.1. Objawy ogólne
10.2.2. Objawy oczne
10.2.3. Diagnostyka
10.2.4. Leczenie
10.2.5. Rokowanie
10.2.6. Możliwe patomechanizmy autoimmunologicznej neuropatii
nerwu wzrokowego występujące po szczepieniu i związane
z zakażeniami
10.3. Przednia niedokrwienna neuropatia wzrokowa w przebiegu
olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic
10.3.1. Przednia niedokrwienna neuropatia wzrokowa w przebiegu
olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic – objawy ogólne,
diagnostyka i leczenie
10.3.2. Przednia niedokrwienna neuropatia wzrokowa w przebiegu
olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic – objawy oczne,
diagnostyka okulistyczna i leczenie powikłań ocznych
11. Objawy okulistyczne w przebiegu układowych chorób
o podłożu autoimmunologicznym
11.1. Reumatoidalne zapalenie stawów
11.1.1. Objawy ze strony narządu ruchu
11.1.2. Objawy ze strony innych narządów i układów
11.1.3. Objawy oczne
11.1.4. Testy diagnostyczne
11.1.5. Leczenie
11.2. Toczeń rumieniowaty układowy
11.2.1. Objawy ogólne
11.2.2. Objawy oczne
11.2.3. Testy diagnostyczne
11.2.4. Leczenie
11.2.5. Monitorowanie chorych leczonych hydroksychlorochiną
i chlorochiną
11.3. Twardzina układowa (sklerodermia)
11.3.1. Postacie kliniczne
11.3.2. Objawy ogólne
11.3.3. Objawy oczne
11.3.4. Testy diagnostyczne
11.3.5. Leczenie
11.4. Zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe
11.4.1. Objawy ogólne
11.4.2. Objawy oczne
11.4.3. Testy diagnostyczne
11.4.4. Leczenie
11.5. Mieszana choroba tkanki łącznej i zespoły nakładania
11.5.1. Objawy oczne
11.5.2. Leczenie
11.6. Zespół antyfosfolipidowy
11.6.1. Diagnostyka
11.6.2. Objawy oczne
11.6.3. Leczenie
11.7. Nawracające zapalenie wielochrzęstne
11.7.1. Objawy ogólne
11.7.2. Objawy oczne
11.7.3. Testy diagnostyczne
11.7.4. Leczenie
11.8. Ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń
11.8.1. Objawy ogólne
11.8.2. Objawy oczne
11.8.3. Testy diagnostyczne
11.8.4. Leczenie
11.9. Eozynofilowa ziarniniakowatość z zapaleniem wielonaczyniowym
(zespół Churga-Straussa)
11.9.1. Objawy ogólne
11.9.2. Objawy oczne
11.9.3. Testy diagnostyczne
11.9.4. Leczenie
11.10. Guzkowe zapalenie tętnic
11.10.1. Objawy ogólne
11.10.2. Objawy oczne
11.10.3. Testy diagnostyczne
11.10.4. Leczenie
11.11. Choroba Takayasu
11.11.1. Objawy ogólne
11.11.2. Objawy oczne
11.11.3. Testy diagnostyczne
11.11.4. Leczeni
11.12. Choroba Kawasakiego
11.12.1. Objawy ogólne
11.12.2. Objawy oczne
11.12.3. Testy laboratoryjne
11.12.4. Leczenie
11.13. Miastenia
11.13.1. Postacie kliniczne
11.13.2. Testy diagnostyczne
11.13.3. Leczenie
11.13.4. Diagnostyka różnicowa postaci ocznej miastenii
12. Zespoły paranowotworowe (paraneoplastyczne)
12.1. Retinopatie paraneoplastyczne
12.1.1. Retinopatia u chorych z rakiem (CAR)
12.1.2. Związana z rakiem dysfunkcja czopków (CACD)
12.1.3. Retinopatia u chorych z czerniakiem (MAR)
12.2. Obustronna rozproszona proliferacja melanocytów błony naczyniowej
(bilateral diffuse uveal melanocytic proliferation, BDUMP)
12.3. Paraneoplastyczna neuropatia nerwu wzrokowego (PON)
12.4. Zespół miasteniczny Lamberta-Eatona (LEMS)
12.5. Diagnostyka różnicowa zespołów paraneoplastycznych
12.6. Podsumowanie
13. Steroidoterapia i leczenie immunosupresyjne w nieinfekcyjnych
zapaleniach błony naczyniowej
13.1. Steroidoterapia
13.1.1. Steroidy podawane do worka spojówkowego
13.1.2. Iniekcje okołogałkowe steroidów
13.1.3. Doszklistkowe iniekcje steroidów
13.1.4. Nadnaczyniówkowe iniekcje triamcynolonu
13.1.5. Systemowa steroidoterapia
13.2. Leczenie immunosupresyjne
13.2.1. Antymetabolity
13.2.2. Inhibitory kalcyneuryny
13.2.3. Związki alkilujące
13.3. Podsumowanie
14. Terapia biologiczna w nieinfekcyjnych zapaleniach błony naczyniowej
14.1. Mechanizm działania leków biologicznych
14.2. Leki biologiczne stosowane w leczeniu zapaleń błony naczyniowej
14.3. Wskazania i kwalifikacja do terapii biologicznej w zapaleniach
błony naczyniowej
14.4. Obrzęk plamki w zapaleniach błony naczyniowej a leki biologiczne
14.5. Działania niepożądane i monitorowanie przebiegu terapii biologicznej
w zapaleniach błony naczyniowej
14.6. Program lekowy w zapaleniach błony naczyniowej
14.6.1. Badania przy kwalifikacji do leczenia adalimumabem
14.7. Podsumowanie
