Jest to pierwsza na rynku polskim praca, która w wieloaspektowy sposób przedstawia zagadnienia związane z bezpieczeństwem i jakością żywności. Tematyka ta należy obecnie do jednego z głównych nurtów rozważań w obszarze współczesnych problemów rozwoju gospodarki światowej.
Globalizacja ukształtowała nowe struktury ekonomiczne, włączając w nie także sferę agrobiznesu i wyżywienia. Konsekwencją tego stanu rzeczy są zarówno zjawiska i tendencje pozytywne, jak i groźne procesy negatywne. Do takich należy przede wszystkim wzmożone zjawisko oszustw żywnościowych i w efekcie utrata bezpieczeństwa żywności. Ma to swój wymiar zdrowotny, związany z walorami odżywczymi żywności i ich utratą w wyniku skażenia oraz ekonomiczny, polegający na pozyskaniu nieekwiwalentnej w stosunku do kosztów nabycia wartości użytkowej w następstwie zakupu żywności zafałszowanej.
W książce przedstawiono ważne dla współczesnego wytwórcy oraz konsumenta zagadnienia, jak koncepcje bezpieczeństwa żywnościowego i żywienia, suwerenność żywnościowa, jakość żywności, jej fałszowanie oraz obrona żywności przed działaniami o charakterze bioterrorystycznym. Praca zawiera unikatowe rozważania na temat systemów bezpieczeństwa żywności na świecie, modeli ryzyka w tym obszarze, skali fałszerstw żywnościowych na świecie, w tym koncepcję tzw. drugiej fali oszustw żywnościowych, sformułowaną na bazie analizy wykazu ponad 700 znaczących incydentów żywnościowych z ostatnich 200 lat. Rozważania te są uzupełnione prezentacją wybranych, znaczących inicjatyw w zakresie bezpieczeństwa na świecie tak w wymiarze międzynarodowych (Codex Alimentarius), jak i regionalnym (System RASFF), wreszcie krajowym. Autor proponuje również działania, jakie powinny być podjęte na szczeblu globalnym i regionalnym, by zapewnić bezpieczeństwo żywności współczesnemu konsumentowi.
„Publikacja oferuje czytelnikowi szczegółowy i wyczerpujący zasób wiadomości na temat prawa żywnościowego Unii Europejskiej i nie jest zwykłym kompendium wiedzy, ale również pokazuje uwarunkowania międzynarodowe, ekonomiczne dotyczące jakości i bezpieczeństwa żywności.”
Prof. dr hab. Mieczysław Obiedziński
ROZDZIAŁ 1 Żywność w systemie bezpieczeństwa państwowego
Wprowadzenie
1.1. Żywność jako dobro ekonomiczne
1.2. Pojęcie i status jakości żywności
1.3. Bezpieczeństwo żywnościowe w systemie bezpieczeństwa państwa
1.4. Bezpieczeństwo żywnościowe – definiowanie problemu
1.4.1. Nurt instytucjonalny bezpieczeństwa żywnościowego
1.4.2. Nurt autorski bezpieczeństwa żywnościowego
1.5. Bezpieczeństwo żywnościowe a jego brak
1.6. Suwerenność żywnościowa
1.7. Koncepcja bezpieczeństwa żywnościowego i bezpieczeństwa żywienia
RODZIAŁ 2 Bezpieczeństwo żywności w ujęciu systemowym
2.1. Pojęcie bezpieczeństwa żywności
2.1.1. Bezpieczeństwo żywności w nurcie instytucjonalnym
2.1.1.1. Bezpieczeństwo żywności w prawie UE
2.1.1.2. Bezpieczeństwo żywności poza UE
2.1.1.3. Bezpieczeństwo żywności na szczeblu globalnym
2.1.1.4. Bezpieczeństwo żywności w prawie polskim
2.1.2. Nurt autorski bezpieczeństwa żywności
2.1.3. Bezpieczeństwo żywności – konkluzje i uwagi
2.2. Oszustwa żywnościowe – fałszowanie żywności
2.3. Obrona żywności
2.4. Modele ryzyka w obszarze bezpieczeństwa żywności
2.4.1. Model F.F. Busty i S.P. Kennedy’ego
2.4.2. Model J. Spinka, D.C. Moyera
2.4.3. Model JOOB
2.5. Współczesne podejście do bezpieczeństwa żywności
2.6. Bezpieczeństwo żywnościowe a bezpieczeństwo żywności
RODZIAŁ 3 Stan bezpieczeństwa żywności na świecie (1828–2015). Teoria „drugiej fali”
3.1. Definicja incydentu żywnościowego
3.2. Podstawowe założenia Wykazu
3.3. Zasięg czasowy badań
3.4. Dostępność informacji o incydentach według regionów i państw
3.5. Zakres merytoryczny
3.6. Analiza incydentów żywnościowych
3.6.1. Zróżnicowanie regionalne
3.6.2. Skala incydentów żywnościowych
3.7. Teoria „drugiej fali”
3.8. Konkluzje
ROZDZIAŁ 4 Bezpieczeństwo i jakość żywności w Polsce
4.1. Jakość zdrowotna żywności
4.2. Jakość ekonomiczna żywności
4.2.1. Skala zafałszowania artykułów żywnościowych – ujęcie syntetyczne
4.2.2. Jakość i bezpieczeństwo produktów według grup żywności
4.2.3. Główne nieprawidłowości w zakresie jakości i bezpieczeństwa żywności według grup produktów
4.3. Konkluzje
Aneks statystyczny
ROZDZIAŁ 5 Systemy bezpieczeństwa żywności na świecie
5.1. System bezpieczeństwa żywności – ujęcie teoretyczne
5.2. Modele krajowe
5.2.1. Model zintegrowany (skandynawski)
5.2.1.1. Dania
5.2.1.2. Szwecja
5.2.1.3. Wielka Brytania
5.2.2. Model z instytucją dominującą
5.2.2.1. USA
5.2.2.2. Francja
5.2.3. Model rozproszony
5.2.3.1. Polska
5.2.3.2. Włochy
5.2.4. Ewolucja modeli bezpieczeństwa żywności
5.2.4.1. Łotwa
5.3. Model regionalny (UE)
5.4. Konkluzje
ROZDZIAŁ 6 Inicjatywy w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i żywności na świecie
6.1. Uwagi wstępne: globalne problemy – globalne inicjatywy
6.2. Codex Alimentarius FAO/WHO (1963)
6.3. Committee on World Food Security (FAO, 1974)
6.3.1. Powstanie i działalność Committee on World Food Security
6.3.2. CFS a idea Global Partnership for Agriculture, Food Security and Nutrition
6.4. Rapid Alert System for Food and Feed (1979)
6.5. European Food Safety Authority (UE, 2002)
6.6. International Food Safety Authorities Network (FAO/WHO, 2004)
6.7. L’Aquila Food Security Initiative (2009)
6.8. Emergency Prevention Systems Food Safety FAO (2009)
6.9. ASEAN Integrated Food Security (ASEAN, 2009)
6.10. European Multidisciplinary Platform against Criminal Threats (UE, 2010)
6.11. „OPSON” (2011)
6.12. Food Security Information Network (FAO, 2012)
6.13. World Bank: Global Food Safety Partnership (2012)
6.14. Food Integrity Project (2014)
6.15. Konkluzje
ROZDZIAŁ 7 Co dalej z bezpieczeństwem żywności
7.1. Działania „twarde”
7.1.1. Prawo żywnościowe – standardy bezpieczeństwa żywności
7.1.2. Wzrost skuteczności instytucji kontroli żywności
7.1.3. Skracanie żywnościowego łańcucha dostaw
7.1.4. Rozwój systemów jakości żywności
7.2. Działania „miękkie”
7.2.1. Edukacja konsumentów
7.2.2. Wzmocnienie ruchów konsumenckich
7.2.3. Promocja żywności lokalnej
7.2.4. Monitorowanie łańcucha żywnościowego
7.3. Konkluzje
