Przyjmowanie co najmniej pięciu leków dziennie – to codzienność ludzi starszych pacjentów przewlekle chorych. Uwzględnianie interakcji między tymi lekami – to codzienność lekarzy i farmaceutów. Czy zawsze zdajemy sobie sprawę, że przyjmowane każdego dnia pożywienie, mikroskładniki i leki wpływają na siebie nawzajem? Omeprazol wpływa niekorzystnie na wchłanianie witaminy B12, statyny zakłócają gospodarkę koenzymu Q10, witamina B6 przyspiesza rozkład L-dopa: znając problem, można wykluczyć ryzyko dla pacjenta oraz wprowadzić ukierunkowane leczenie mikroskładnikami!
Leki i mikroskładniki odżywcze to książka zawierająca wiedzę z zakresu kilku dyscyplin naukowych: medycyny, farmacji i dietetyki. Ta wiedza jest potrzebna lekarzom, farmaceutom i specjalistom od żywienia, ale też pacjentom.
Fragment wstępu prof. Iwony Wawer.
Część ogólna
1 Wprowadzenie
2 Pożywienie i leki
2.1 Zmiany perystaltyki przewodu pokarmowego . . . . . . . . . . 28
2.2 Zmiany wartości pH w żołądku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.3 Tworzenie związkow kompleksowych między składnikami pożywienia a lekami
2.4 Zmiany procesow transportu i wydalania . . . . . . . . . . . . 34
2.5 Substraty, inhibitory i induktory enzymow . . . . . . . . . . . . 35
2.6 Wpływ lekow na przyjmowanie pożywienia . . . . . . . . . . . 39
3 Interakcje między lekami i mikroskładnikami
3.1 Drogi transportu oraz przemiany materii . . . . . . . . . . . . . 42
3.2 Utajone niedobory mikroskładnikow oraz ich skutki . . . . . . 44
3.3 Czynniki wpływające na interakcje między lekami i mikroskładnikami
3.4 Interakcje farmakodynamiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
3.5 Interakcje farmakokinetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
3.5.1 Interakcje występujące podczas wchłaniania . . . . . . . . . . 55
3.5.2 Interakcje w procesach biotransformacji i metabolizmu . . . 56
3.5.3 Interakcje w procesach wydalania . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
4 Grupy ryzyka w przypadkach niedoborów mikroskładników spowodowanych
przyjmowaniem leków
4.1 Kobiety planujące ciążę i kobiety ciężarne . . . . . . . . . . . . 65
4.2 Ludzie starsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
4.3 Pacjenci przewlekle chorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Interakcje specjalne między lekami i mikroskładnikami
5 Alkohol
5.1 Alkohol i witamina B1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
5.2 Alkohol i witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
5.3 Alkohol i witamina B12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
5.4 Alkohol i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
5.5 Alkohol i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
5.6 Alkohol i witamina A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
5.7 Alkohol i witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
5.8 Alkohol i witamina E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
5.9 Alkohol i cynk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
5.10 Alkohol i magnez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
5.11 Alkohol i selen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
5.12 Alkohol i żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
6 Leki przeciwbólowe
6.1 Kwas acetylosalicylowy i kwas foliowy/witamina B12 . . . . . . 104
6.2 Kwas acetylosalicylowy i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . 105
6.3 Kwas acetylosalicylowy i żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
6.4 Paracetamol i N-acetylocysteina (NAC) . . . . . . . . . . . . . . 107
6.5 Paracetamol i nikotynamid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
6.6 NLPZ i żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
6.7 Leki przeciwbolowe – pochodne opium i mikroskładniki żywności
7 Leki zobojętniające kwas solny i hamujące wytwarzanie kwasu
7.1 Inhibitory pompy protonowej i witamina B12 . . . . . . . . . . 115
7.2 Blokery H2 i cynk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
7.3 Cymetydyna i witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
7.4 Leki zobojętniające zawierające wodorotlenki
Al/Mg a składniki mineralne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
7.5 Leki obojętniające zawierające glin, preparaty składnikow mineralnych zawierające kwas
cytrynowy oraz soki z owocow cytrusowych . . . . . . . . . . . 118
7.6 Wodorowęglan sodu i kwas foliowy/witamina B12 . . . . . . . 119
7.7 Leki zobojętniające zawierające węglan wapnia i zespoł mleczno-alkaliczny
8 Leki przeciw otyłości
8.1 Orlistat i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach . . . . . . . . 121
9 Leki stosowane w niedokrwistości
9.1 Żelazo i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
9.2 Żelazo i witamina A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
9.3 Żelazo i składniki mineralne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
9.4 Erytropoetyna (EPO) i żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
9.5 Erytropoetyna i przeciwutleniacze . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
9.6 Erytropoetyna i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
10 Leki przeciwastmatyczne
10.1 Glikokortikoidy i witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
10.2 Teofilina i witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
11 Antybiotyki
11.1 Aminoglikozydy i magnez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
11.2 Gentamycyna i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
11.3 Neomycyna B a wchłanianie mikroskładnikow . . . . . . . . . 141
11.4 Antybiotyki zawierające kwas piwalinowy a L-karnityna . . . 142
11.5 Chloramfenikol a witamina B12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
11.6 Inhibitory gyraz, tetracykliny a składniki mineralne . . . . . . 143
11.7 Urologiczne leki przeciwbakteryjne a metionina . . . . . . . . 144
11.8 Amfoterycyna B a magnez/potas . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
11.9 Kotrimoksazol i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
11.10 Tetracykliny a witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
12 Leki przeciwcukrzycowe
12.1 Leki przeciwcukrzycowe a chrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
12.2 Doustne leki przeciwcukrzycowe a kwas α-liponowy . . . . . 151
12.3 Metformina a witamina B12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
12.4 Pochodne sulfonylomocznika a koenzym Q10 . . . . . . . . . . 153
13 Leki przeciwpadaczkowe
13.1 Leki przeciwpadaczkowe i witamina D . . . . . . . . . . . . . . 160
13.2 Leki przeciwpadaczkowe a kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . 161
13.3 Fenytoina i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
13.4 Leki przeciwpadaczkowe a homocysteina . . . . . . . . . . . . . 164
13.5 Leki przeciwpadaczkowe i tiamina . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
13.6 Leki przeciwpadaczkowe a biotyna . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
13.7 Leki przeciwpadaczkowe a witamina K . . . . . . . . . . . . . . 167
13.8 Leki przeciwpadaczkowe a witamina E . . . . . . . . . . . . . . 168
13.9 Kwas walproinowy a L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
13.10 Fenobarbital a amid kwasu nikotynowego . . . . . . . . . . . . 171
14 Leki przeciwnadciśnieniowe
14.1 Inhibitory ACE, antagoniści AT1 a potas . . . . . . . . . . . . . . 174
14.2 Inhibitory ACE, antagoniści AT1 a lit . . . . . . . . . . . . . . . . 175
14.3 Leki przeciwnadciśnieniowe a magnez . . . . . . . . . . . . . . 175
14.4 Inhibitory ACE a cynk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
14.5 Leki przeciwnadciśnieniowe a koenzym Q10 . . . . . . . . . . . 178
14.6 Dihydralazyna a witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
14.7 Antagoniści wapnia a sok grejpfrutowy . . . . . . . . . . . . . . 179
14.8 Antagoniści wapnia a wapń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
14.9 Połączenia inhibitorow ACE i antagonistow AT1 z hydrochlorotiazydem
14.10 Inhibitory ACE a żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
15 Leki przeciwzakrzepowe
15.1 Fenprokumon i witamina K . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
15.2 Antagoniści witaminy K i koenzym Q10 . . . . . . . . . . . . . . 184
15.3 Warfaryna i kwasy tłuszczowe omega-3 . . . . . . . . . . . . . 185
15.4 Heparyna i wapń/witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
16 Leki przeciwreumatyczne i przeciwzapalne (NLPZ)
16.1 Metotreksat i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
16.2 Diklofenak i witamina E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
16.3 Leki przeciwreumatyczne i kwasy tłuszczowe omega-3 . . . . 193
16.4 NLPZ (np., ibuprofen) i potas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
16.5 Sulfasalazyna i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
16.6 NLPZ i glutamina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
16.7 D-penicylamina i witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
17 Leki przeciwgruźlicze
17.1 Izoniazyd i witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
17.2 Izoniazyd i niacyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
17.3 Izoniazyd i witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
17.4 Rifampicyna i witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
17.5 Etambutol i cynk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
17.6 Leki przeciwgruźlicze, witamina A i cynk . . . . . . . . . . . . . 202
18 Kortykosteroidy
18.1 Kortykosteroidy i wapń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
18.2 Kortykosteroidy i witamina D . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
18.3 Kortykosteroidy i potas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
18.4 Kortykosteroidy i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
18.5 Kortykosteroidy i magnez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
18.6 Kortykosteroidy i kwasy tłuszczowe omega-3 . . . . . . . . . . 208
18.7 Kortykosteroidy i cynk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
18.8 Kortykosteroidy i selen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
19 Leki moczopędne
19.1 Tiazydy, pętlowe leki moczopędne a magnez i potas . . . . . 214
19.2 Tiazydy i homocysteina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
19.3 Furosemid i witamina B1.
19.4 Spironolakton i potas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
19.5 Triamteren/HCT i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
19.6 Cynk i leki moczopędne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
20 Leki stosowane w dnie moczanowej
20.1 Kolchicyna i witamina B12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
20.2 Allopurynol i żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
21 Leki immunosupresyjne
21.1 Cyklosporyna A i kwasy tłuszczowe omega-3 . . . . . . . . . . 224
21.2 Cyklosporyna A i magnez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
21.3 Cyklosporyna A i potas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
21.4 Cyklosporyna A i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
21.5 Azatiopryna i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
21.6 Cyklosporyna a i sok grejpfrutowy . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
22 Leki nasercowe
22.1 Glikozydy nasercowe i potas/magnez . . . . . . . . . . . . . . . 232
22.2 Glikozydy nasercowe, furosemid i witamina B1 . . . . . . . . . 233
22.3 Glikozydy nasercowe i potas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
22.4 Leki nasercowe i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
22.5 Leki nasercowe i koenzym Q10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
22.6 Azotany i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
23 Środki przeczyszczające
23.1 Środki przeczyszczające i elektrolity . . . . . . . . . . . . . . . . 240
23.2 Środki przeczyszczające i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . 241
23.3 Olej parafinowy i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach . . . 242
24 Leki obniżające poziom lipidów i cholesterolu
24.1 Inhibitory CSE i koenzym Q10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
24.2 Inhibitory CSE i sok grejpfrutowy . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
24.3 Inhibitory CSE i kwas nikotynowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
24.4 Inhibitory CSE i kwasy tłuszczowe omega-3 . . . . . . . . . . . 252
24.5 Kwas nikotynowy i witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
24.6 Fibraty i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
24.7 Gemfibrozil i przeciwutleniacze rozpuszczalne w tłuszczach 256
24.8 Wymieniacze anionowe i witaminy A, D, E i K . . . . . . . . . . . 256
24.9 Wymieniacze jonowe i witamina B12, kwas foliowy . . . . . . . 257
24.10 Wymieniacze anionowe i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . 258
25 Preparaty stosowane w leczeniu neuropatii
25.1 Kwas α-liponowy i skłdniki pożwienia . . . . . . . . . . . . . 260
25.2 Kwas α-liponowy i biotyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
25.3 Kwas α-liponowy i przyjmowane doustnie
leki przeciwcukrzycowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
26 Leki psychotropowe – leki przeciwdepresyjne i neuroleptyczne
26.1 Leki psychotropowe i witamina B2 . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
26.2 Leki psychotropowe i koenzym Q10 . . . . . . . . . . . . . . . . 264
26.3 SSRI i kwas foliowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
26.4 Haloperidol i witamina E . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
26.5 Lit i sod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
26.6 SSRI, inhibitory MAO i L-tryptofan . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
26.7 Lit i jod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
26.8 Leki przeciwdepresyjne i S-adenozylometionina (SAM) . . . . 269
27 Leki stosowane w chorobie Parkinsona
27.1 L-dopa i witamina B6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
27.2 Karbidopa, benserazyd i niacyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
27.3 L-dopa i homocysteina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
27.4 L-dopa i witamina C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
27.5 L-dopa, entakapon i żelazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
27.6 L-dopa i koenzym Q10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
27.7 L-dopa i białko obecne w pożywieniu . . . . . . . . . . . . . . . 279
28 Hormony płciowe i leki ginekologiczne
28.1 Doustne środki antykoncepcyjne i witamina B6 . . . . . . . . . 281
28.2 Doustne środki antykoncepcyjne i witamina B2 . . . . . . . . . 283
28.3 Doustne środki antykoncepcyjne i kwas foliowy . . . . . . . . 283
28.4 Doustne środki antykoncepcyjne i magnez . . . . . . . . . . . 284
28.5 Doustne środki antykoncepcyjne i witamina C . . . . . . . . . 285
29 Leki przeciwwirusowe
29.1 Zydowudyna i przeciwutleniacze . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
29.2 NRTI i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
29.3 NRTI i witaminy grupy B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
29.4 Dipiwoksyl adefowiru i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
30 Leki cytostatyczne
Alkilujące leki cytostatyczne (leki alkilujące) . . . . . . . . . . . . . . . 321
30.1 Cisplatyna i selen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
30.2 Cisplatyna i L-glutation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
30.3 Cisplatyna, ifosfamid i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
30.4 Oksaliplatyna i wapń/magnez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
Antracykliny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
30.5 Antracykliny (np. doksorubicyna) i selen . . . . . . . . . . . . . 330
30.6 Antracykliny i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
30.7 Antracykliny i koenzym Q10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Antymetabolit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
30.8 Kapecytabina, witamina B6 i benfotiamina . . . . . . . . . . . . 338
30.9 5-fluorouracyl i witamina B1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
30.10 Pemetreksed i kwas foliowy, witamina B12 . . . . . . . . . . . . 342
Inhibitory mitozy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
30.11 Winorelbina i selen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
30.12 Paclitaxel i L-karnityna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Dzięki swojej prostocie wykonania i bogactwu uzyskiwanych informacji, badanie moczu...
czytaj więcejBadania laboratoryjne stanowią fundament nowoczesnej diagnostyki medycznej i naukowej,...
czytaj więcejKiedy zdrowie stało się jednym z najważniejszych priorytetów dla wielu osób,...
czytaj więcej
