POSTĘPOWANIE USPRAWNIAJĄCE W MÓZGOWYM PORAŻENIU DZIECIĘCYM

Opis

Postępowanie usprawniające w mózgowym porażeniu dziecięcym wyd. 2

M. Domagalska-Szopa, A. Szopa

Mózgowe porażenie dziecięce (MPD; łac. paralysis cerebralis infantium; ang. cerebral palsy), choć dotyczy od 1 do 2 na 1000 żywo urodzonych noworodków, jest obecnie uważane za najczęstszą przyczynę poważnej niepełnosprawności w populacji dziecięcej. Ryzyko wystąpienia MPD w przypadku noworodków urodzonych przedwcześnie lub o bardzo niskiej masie urodzeniowej wzrasta do 2,5 na 1000 żywych urodzeń i częściej dotyczy płci męskiej. Częstość występowania MPD na świecie jest zmienna i waha się od 1,4 do 3,6 na 1000 żywych urodzeń. Opierając się na informacjach europejskiego nadzoru nad osobami z mózgowym porażeniem dziecięcym (Surveillance of Cerebral Palsy in Europe – SCPE), pochodzących z 32 rejestrów krajów europejskich, obecnie szacuje się, że wskaźnik występowania MPD w Europie wynosi 2 dzieci z MPD na 1000 żywych urodzeń. Podane informacje stanowią wartości minimalne, a szerokie zakresy liczby zgłoszonych przypadków MPD przypadających na 1000 żywo urodzonych noworodków są wynikiem rozbieżności w kryteriach diagnostycznych wykrywania MPD stosowanych w różnych krajach. Pomimo znacznej poprawy opieki prenatalnej, częstość występowania MPD od wielu lat utrzymuje się na takim samym poziomie lub wykazuje minimalny wzrost. Powszechnie uważa się, że to właśnie postęp medycyny w obszarach związanych z opieką nad wcześniakami przekłada się na wyższy wskaźnik przeżycia dzieci urodzonych przedwcześnie, tj. tych, u których ryzyko wystąpienia MPD jest ponad dwukrotnie wyższe.

Leczenie dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD) – z definicji – jest leczeniem objawowym, którego najistotniejszym elementem jest fizjoterapeutyczne postępowanie usprawniające. Obraz kliniczny MPD jest znacznie międzyosobniczo zróżnicowany, ponieważ zależy nie tylko od charakteru, lokalizacji, rozległości oraz stopnia ciężkości uszkodzenia OUN, lecz także od indywidualnych predyspozycji poziomu aktywności mechanizmów plastyczności mózgu. Wszystko to składa się na niezwykle złożony, indywidualny i dodatkowo zmieniający się wraz z dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN) obraz zaburzeń rozwojowych dziecka z MPD i narzuca konieczność indywidualnego oraz stale aktualizowanego podejścia do stanu pacjenta, w tym zarówno diagnostycznego, jak i terapeutycznego.
Mimo znaczących osiągnięć w diagnostyce i terapii dzieci z MPD w ciągu ostatnich lat, skuteczność leczenia jest nadal odległa od oczekiwań społecznych. Ciągle trwają poszukiwania nowych, przynoszących rezultaty metod, form i sposobów usprawniania dzieci z MPD. 

W ramach prezentowanego opracowania skoncentrowano się zatem na zebraniu i przedstawieniu aktualnej wiedzy na temat klinicznych podstaw MPD oraz metod wczesnego rozpoznawania zaburzeń ruchowych pochodzenia ośrodkowego prognozujących MPD, a także metod i środków służących do kompleksowego postępowania usprawniającego. Przedstawiona tematyka będzie pomocna studentom kierunku fizjoterapii, osobom realizującym specjalizację z fizjoterapii czy absolwentom tego kierunku studiów, którzy pracują lub rozpoczynają pracę z dziećmi z MPD, w opanowaniu wielu efektów kształcenia, dotyczących klinicznych podstaw fizjoterapii, samej fizjoterapii w zaburzeniach wieku rozwojowego, a także dużej części efektów kształcenia dotyczących diagnostyki funkcjonalnej oraz metod specjalnych stosowanych w wieku rozwojowym.
Z Przedmowy