Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej Teoria a praktyka
Autor: Natalia Harewska, Grażyna Gajewska
Przedmiotem badań autorki uczyniły profesjonalizację rodzinnej pieczy zastępczej. W książce prezentują analizę teoretyczną opisywanego zjawiska oraz diagnozę wybranych jego obszarów.
Monografia składa z dwóch części: pierwszej, będącej w znacznej mierze fragmentem niepublikowanej rozprawy doktorskiej N. Harewskiej (2021), oraz drugiej, w której G. Gajewska prezentuje analizę literatury naukowej oraz wyniki badań i działań własnych związanych z kształtowaniem profesjonalizacji i świadomości społecznej dotyczącej pieczy zastępczej w szkole wyższej. Są one rozwinięciem i próbą nowego ujęcia publikowanych wcześniej przez autorkę wątków (Gajewska, 2009b, 2020, 2021b). Autorki są pracownikami Instytutu Pedagogiki na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Książka składa się z dwóch autorskich części. Pierwszą stanowi analiza naukowa Natalii Harewskiej pt. Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej, będąca w znacznej mierze częścią niepublikowanej rozprawy doktorskiej (2021). Druga zawiera opracowanie Grażyny Gajewskiej pt. Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej i postaw wobec adopcji dziecka realizowana w szkole wyższej, stanowiące rozwinięcie i próbę nowego ujęcia publikowanych wcześniej przez autorkę rozważań (Gajewska, 2009b, 2020, 2021).
Liczymy, że zaprezentowane w pracy opisy i wyjaśnienia, studium aktualnej literatury oraz przedstawione wyniki badań wzbogacą stan wiedzy na ten bardzo ważny i nadal mało rozpoznany temat. Jednocześnie być może zainspirują innych badaczy do dalszych studiów. Wierzymy także, że będą one miały również zastosowanie w praktyce, życiu społecznym czy edukacyjnym, a profesjonalizacja pieczy zastępczej w Polsce, szczególnie rodzinnej, będzie na coraz wyższym poziomie.
Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej Teoria a praktyka
Autor: Natalia Harewska, Grażyna Gajewska
Część I. PROFESJONALIZACJA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ (Natalia Harewska)
Wprowadzenie
Rozdział 1. Podstawy teoretyczne oraz ramy organizacyjno-prawne zjawiska
1.1. Rodzinna piecza zastępcza – ustalenia terminologiczne, organizacyjne i prawne
1.1.1. Ramy prawno-organizacyjne
1.1.2. Opieka i wychowanie, czyli podstawowe zadania opiekunów zastępczych
1.1.3. Obecne kierunki przemian w rodzinnej pieczy zastępczej w Polsce na tle międzynarodowych trendów. Istotne wątki dotyczące profesjonalizacji podejmowane w literaturze przedmiotu
1.2. Profesjonalizacja rodzinnej pieczy zastępczej
1.2.1. Dotychczasowy stan badań
1.2.2. Znaczenie profesjonalnej opieki dla rozwoju dziecka przebywającego w rodzinnej pieczy zastępczej
1.2.3. Nieprawidłowe funkcjonowanie środowisk rodzin pochodzenia podopiecznych jako jeden z czynników warunkujących konieczność profesjonalnej opieki
1.2.4. Proces szkolenia i kwalifikacji opiekunów
1.2.5. Bariery w profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej i zagrożenia z nią związane
1.2.6. Formułowanie i realizacja standardów w rodzinnej pieczy zastępczej jako jeden z aspektów profesjonalizacji
Rozdział 2. Założenia metodologiczne badań własnych
2.1. Przedmiot i cele badań oraz problemy badawcze
2.2. Metody, techniki i narzędzia badań własnych
2.3. Organizacja, przebieg i charakterystyka grupy badawczej
Rozdział 3. Analiza wyników badań własnych
3.1. Określenie podstawowych standardów w rodzinnej pieczy zastępczej
3.2. Realizacja standardów w rodzinnej pieczy zastępczej w opinii opiekunów z różnych jej form
3.2.1. Standardy odnoszące się do praw dzieci (i w pewnym zakresie ich rodzin biologicznych) dotyczących okoliczności umieszczania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej (1–8)
3.2.2. Standardy odnoszące się do praw dzieci dotyczących jakości opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej (9–16)
3.2.3. Standardy odnoszące się do praw opiekunów dotyczących zasad przyjmowania dzieci pod opiekę (17–19)
3.2.4. Standardy odnoszące się do praw opiekunów dotyczących możliwości otrzymywania wsparcia w pełnieniu swojej roli (20–23)
3.3. Synteza wyników badań własnych i kluczowe wnioski
Rozdział 4. Rekomendacje
Zakończenie
Bibliografia
Część II. PROFESJONALIZACJA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ I POSTAW WOBEC ADOPCJI DZIECKA REALIZOWANA W SZKOLE WYŻSZEJ (Grażyna Gajewska)
Wprowadzenie
Definiowanie pojęć kluczowych dla rozważań o profesjonalizacji rodzinnej pieczy zastępczej realizowanej w szkole wyższej
Zajęcia dydaktyczne w szkole wyższej mogące skutkować zwiększeniem stopnia profesjonalizacji w pieczy zastępczej
Działania pozadydaktyczne w szkole wyższej sprzyjające budowaniu profesjonalizmu i kształtowaniu profesjonalistów rozumiejących i wspierających pieczę zastępczą
Badania naukowe, także z udziałem doktorantów i studentów różnych specjalności pedagogicznych i innych kierunków studiów na Uniwersytecie Zielonogórskim
Piecza zastępcza w deklaracjach studentów wyznacznikiem ich profesjonalizacji w szkole wyższej – wyniki badań własnych w 2021 roku
Metodologia badań
Zależności między deklaracją gotowości studentów do założenia rodziny zastępczej i adopcyjnej w 2021 roku a ich znajomością osób, które chcą takie stworzyć lub je ustanowiły
Deklarowana gotowość studentów do zostania rodzicem zastępczym lub adopcyjnym, ich wiedza i postrzeganie pieczy zastępczej. Wyniki sondażu z 2021 roku
Przeświadczenie badanych o tym, czy rodziny zastępcze i adopcyjne są potrzebne
Deklaracja studentów dotycząca chęci założenia w przyszłości rodziny zastępczej i/lub adopcyjnej
Znajomość przez badanych osób, które chciałyby założyć i/lub założyły rodzinę zastępczą i/lub adopcyjną, oraz ocena tej decyzji
Analiza badanych osób „obracających się w kręgu rodzicielstwa zastępczego lub adopcyjnego”
Ocena decyzji o zostaniu rodziną zastępczą i adopcyjną osób znanych badanym
Przeszkody w rozwoju rodzin zastępczych w województwie i powiecie, w których mieszkają badani, a znajomość osób, które założyły rodzinę zastępczą
Propozycje do zachęcenia osób do założenia rodzin zastępczych
Wiedza na temat pieczy zastępczej
Propozycje studentów mające na celu zachęcenie różnych osób do adopcji dzieci w Polsce
Wiedza o roli ośrodka adopcyjnego
Wiedza o formach pieczy zastępczej i ich lokowaniu w grupach pieczy rodzinnej i instytucjonalnej
Wiedza o tym, których rodzin zastępczych jest w Polsce najwięcej
Krotność wypełniania ankiety na temat postrzegania pieczy zastępczej wśród studentów
Odczuwany poziom wiedzy badanych na temat pieczy zastępczej
Uwagi do prowadzącego badania, na przykład refleksja, która pojawiła się podczas wypełniania ankiety, pytania, na które warto poszukać odpowiedzi, uwagi do skonstruowanej ankiety
Wnioski z badań
Zakończenie
Bibliografia
