Astma alergiczna – co to jest, objawy

Astma alergiczna to jedna z najczęstszych form astmy oskrzelowej, gdzie objawy są wywoływane przez reakcje alergiczne na substancje takie, jak: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, czy zarodniki pleśni. Często współistnieje ona z innymi chorobami alergicznymi takimi, jak alergiczny nieżyt nosa czy alergiczne zapalenie spojówek. W odpowiedzi na ekspozycję na alergen, komórki układu immunologicznego wywołują stan zapalny w drogach oddechowych, co prowadzi do objawów, takich jak: świszczący oddech, napady kaszlu, ucisk w klatce piersiowej i duszność.

Astma alergiczna – definicja

Astma alergiczna jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nadreaktywnością oskrzeli na alergeny.

Astma alergiczna to specyficzna postać astmy oskrzelowej, w której objawy choroby są bezpośrednio wywołane przez reakcje alergiczne na alergeny wziewne.

Definicja astmy alergicznej

Podłoże alergiczne tej choroby oznacza, że układ immunologiczny pacjenta reaguje na substancje normalnie nieszkodliwe (alergeny), np.: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy zarodniki pleśni, poprzez produkcję przeciwciał IgE. Reakcja alergiczna prowadzi do uwolnienia mediatorów zapalnych, które powodują: skurcz oskrzeli, nadprodukcję śluzu i stan zapalny w obrębie dróg oddechowych.

Objawy astmy alergicznej

Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie astmy oskrzelowej są bazowe dla skutecznego zarządzania chorobą oraz poprawy jakości życia pacjentów. Objawy astmy alergicznej mogą różnić się w zależności od nasilenia, a także częstotliwości występowania, ale pewne symptomy są charakterystyczne dla tej choroby. Zwykle są to:

• świszczący oddech – to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów astmy alergicznej, spowodowany zwężeniem w drogach oddechowych,
• napady kaszlu – szczególnie nasilone w nocy i nad ranem, często suchy kaszel bez odkrztuszania wydzieliny,
• ucisk w klatce piersiowej – uczucie ciężkości bądź ściskania w klatce piersiowej, które może nasilać się podczas wysiłku fizycznego,
• duszność – trudności w oddychaniu, zwłaszcza podczas kontaktu z alergenami, prowadzące do krótkiego, płytkiego oddechu,
• alergiczny nieżyt nosa – przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa, często towarzyszące astmie alergicznej, objawiające się: kichaniem, swędzeniem nosa i wodnistym katarem,
• alergiczne zapalenie spojówek – zapalenie błony śluzowej oka, powodujące zaczerwienienie, swędzenie oraz łzawienie oczu,
• atopowe zapalenie skóry – częste współwystępowanie z astmą alergiczną, objawiające się: suchą, swędzącą skórą i wypryskami,
• zmniejszona tolerancja wysiłku – ograniczenie zdolności do wykonywania ćwiczeń fizycznych z powodu nasilenia objawów astmy.

Regularne monitorowanie stanu zdrowia i przestrzeganie zaleceń lekarza są prymarne dla skutecznego wykrywania objawów oraz poprawy jakości życia pacjentów z astmą alergiczną.

Diagnostyka astmy alergicznej

Diagnoza astmy alergicznej jest procesem wieloetapowym, który wymaga przeprowadzenia dokładnej analizy klinicznej oraz różnych badań diagnostycznych. Astma alergiczna charakteryzuje się bowiem nadreaktywnością oskrzeli na alergeny.

Diagnostyka obejmuje m.in.:

Wywiad lekarski i ocena objawów

Podstawą diagnozy jest szczegółowy wywiad lekarski, podczas którego pacjent opisuje swoje objawy astmy takie, jak: napady kaszlu, duszność, świszczący oddech, ucisk w klatce piersiowej oraz ich związek z ekspozycją na alergeny. Lekarz zwraca uwagę na charakterystyczne objawy astmy alergicznej, w tym: alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek oraz atopowe zapalenie skóry.

Badania czynnościowe płuc

Spirometria jest podstawowym testem oceniającym funkcję płuc. Polega na pomiarze objętości wydychanego powietrza a także szybkości wydechu. U osób z astmą alergiczną spirometria może wykazać obturację oskrzeli, jak również odwracalność zmian po podaniu leków rozkurczających oskrzela. Testy te pomagają ocenić nadreaktywność oskrzeli, charakterystyczną dla astmy.

Testy alergiczne

Testy skórne i badania krwi są wykonywane w celu identyfikacji alergenów, które wywołują objawy astmy alergicznej. Testy skórne polegają na naniesieniu na skórę małych ilości alergenów, jak też obserwacji reakcji. Wyniki testów skórnych oraz poziom przeciwciał IgE we krwi pomagają określić specyficzne alergeny odpowiedzialne za objawy.

Monitorowanie szczytowego przepływu wydechowego (PEF)

Pacjenci mogą być poproszeni o regularne pomiary szczytowego przepływu wydechowego za pomocą pikflometru. Zmiany wartości PEF mogą wskazywać na nasilenie astmy oraz efektywność leczenia.

Dodatkowe badania

W niektórych przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania takie, jak badania obrazowe (RTG klatki piersiowej), aby wykluczyć inne choroby układu oddechowego. Testy prowokacyjne z alergenami są stosowane w celu oceny reakcji oskrzeli na określone substancje.

Diagnoza astmy alergicznej jest procesem złożonym, wymagającym uwzględnienia wielu czynników klinicznych i wyników badań diagnostycznych. Wczesne rozpoznanie, jak również odpowiednie leczenie astmy alergicznej są bazowe dla poprawy jakości życia pacjentów, jak też kontroli objawów choroby.

Odczulanie w astmie alergicznej

Aby leczyć astmę alergiczną, należy przeprowadzić odczulanie, znane również jako immunoterapia alergenowa. Jest to proces, który ma na celu zmniejszenie nadwrażliwości organizmu na określone alergeny, które wywołują objawy astmy alergicznej. Odczulanie może znacząco poprawić kontrolę astmy i zmniejszyć potrzebę stosowania leków kontrolujących przebieg choroby.

Immunoterapia alergenowa polega na stopniowym podawaniu pacjentowi zwiększających się dawek alergenów, na które jest uczulony. Proces ten odbywa się pod ścisłą kontrolą lekarza specjalisty chorób alergicznych i może trwać kilka lat. Odczulanie może być przeprowadzane na dwa główne sposoby: podskórnie (SCIT) lub podjęzykowo (SLIT).

Proces odczulania

Proces odczulania przebiega zwykle w następujący sposób:

• Konsultacja i kwalifikacja pacjenta – pacjent przechodzi szczegółowy wywiad lekarski oraz badania, w tym testy alergiczne i testy skórne, aby zidentyfikować konkretne alergeny wywołujące pierwsze objawy astmy alergicznej. Lekarz ocenia również stan zdrowia pacjenta oraz możliwość przeprowadzenia immunoterapii.
• Faza wstępna – podczas tej fazy pacjent otrzymuje stopniowo zwiększające się dawki alergenu w regularnych odstępach czasu, zazwyczaj co tydzień. Celem jest osiągnięcie dawki maksymalnej, która jest dobrze tolerowana przez pacjenta.
• Faza podtrzymująca – po osiągnięciu maksymalnej dawki pacjent przechodzi do fazy podtrzymującej, podczas której alergen podawany jest co 4-6 tygodni. Faza ta trwa zwykle od 3 do 5 lat. Regularne wizyty u lekarza są konieczne do monitorowania postępów terapii oraz ewentualnych reakcji alergicznych.

Zalety odczulania w astmie alergicznej

Korzyści wynikające z odczulania w astmie alergicznej to m.in.:

• Redukcja objawów astmy – odczulanie może zmniejszyć nasilenie i częstość występowania objawów astmy alergicznej takich, jak: napady kaszlu, świszczący oddech oraz ucisk w klatce piersiowej.
• Zmniejszenie potrzeby przyjmowania leków – pacjenci mogą przyjmować leki kontrolujące przebieg choroby, lecz w mniejszych dawkach kontrolujących astmę alergiczną. W tym przypadku podaje się leki rozkurczające oskrzela oraz leki przeciwzapalne.
• Długoterminowa poprawa – skuteczność odczulania może utrzymywać się przez wiele lat po zakończeniu terapii, poprawiając jakość życia pacjentów.

Wskazania do odczulania

Odczulanie jest szczególnie wskazane w przypadku:

• pacjentów z astmą alergiczną, którzy mają potwierdzone alergie na specyficzne alergeny,
• pacjentów, u których objawy astmy alergicznej są trudne do kontrolowania za pomocą standardowych leków,
• pacjentów, którzy wykazują nadreaktywność oskrzeli oraz pozytywne wyniki testów alergicznych.

Przeciwwskazania do odczulania

Przeciwwskazania do odczulania to m.in.:

• ciąża (rozpoczęcie immunoterapii w trakcie ciąży jest zazwyczaj odradzane),
• choroby autoimmunologiczne bądź immunosupresja,
• ciężkie reakcje alergiczne na wcześniejsze próby odczulania.

Odczulanie jest skuteczną metodą leczenia astmy alergicznej, która może przynieść znaczącą ulgę pacjentom i poprawić ich codzienne funkcjonowanie. Właściwa kwalifikacja pacjentów oraz regularne monitorowanie przez lekarza specjalistę są prymarne dla sukcesu tej terapii.