Choroby pasożytnicze - czym są, rodzaje

Choroby pasożytnicze, znane także jako parazytozy, stanowią grupę zakażeń wywoływanych przez organizmy pasożytnicze, które żyją i rozwijają się kosztem swoich żywicieli. Pasożyty te mogą należeć do różnych kategorii biologicznych. Zakażenie może prowadzić do szerokiego spektrum objawów, zależnych od typu pasożyta, lokalizacji infestacji oraz stanu odpornościowego zarażonego organizmu. Zarażenia pasożytnicze są szczególnie rozpowszechnione w regionach o ograniczonym dostępie do czystej wody i odpowiednich warunków sanitarnych, ale mogą występować globalnie.

Choroby pasożytnicze - definicja

Choroby pasożytnicze to grupa zakażeń, spowodowanych przez pasożyty.

Choroby pasożytnicze to schorzenia, które wynikają z infestacji organizmu żywiciela przez pasożyty, które mogą być zarówno mikroskopijne, jak i makroskopijne.

Definicja chorób pasożytniczych

Pasożyty te mogą lokalizować się w różnych tkankach i organach, prowadząc do różnorodnych objawów zależnych od specyfiki pasożyta oraz stanu zdrowia i odporności żywiciela. To, jakie objawy chorób pasożytniczych pojawią się u żywiciela, zależy od gatunku pasożyta.

Pasożyty wewnętrzne, a w tym owsiki, glisty ludzkie czy tasiemce, zwykle zasiedlają układ pokarmowy, ale mogą także wpływać na inne systemy, jak nerwowy czy oddechowy, prowadząc do ogólnego osłabienia, zaburzeń trawiennych czy anemii. Z kolei pasożyty zewnętrzne, takie jak wszy, głównie wywołują objawy skórne, takie jak świąd czy wypryski, ale mogą również przenosić inne choroby zakaźne.

Najpopularniejsze choroby pasożytnicze

Pasożytnictwo polega na współżyciu pomiędzy organizmami, gdzie jeden z nich czerpie korzyści kosztem drugiego – żywiciela. Tak samo jest w przypadku chorób pasożytniczych. Człowiek jest żywicielem organizmów, które na nim pasożytują, a dodatkowo niosą ze sobą nieprzyjemne objawy chorób pasożytniczych. Do najpopularniejszych pasożytów zaliczamy:

Owsik ludzki

Owsik ludzki, naukowo nazywany Enterobius vermicularis, jest drobnym, białym robakiem pasożytniczym, który infestuje przewód pokarmowy człowieka, głównie w jelicie grubym. Jego obecność prowadzi do choroby zwaną owsicą, która jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób pasożytniczych wśród dzieci, ale dotyczyć może także dorosłych.

Glista ludzka

Glistnica, choroba wywoływana przez glistę ludzką (Ascaris lumbricoides), jest jedną z najpowszechniejszych parazytoz przewodu pokarmowego na świecie. Chociaż jest szczególnie rozpowszechniona w regionach o ciepłym klimacie i niskim standardzie higieny, glistnica występuje globalnie, dotykając milionów osób.

Tasiemiec nieuzbrojony i nieuzbrojony

Tasiemczyce, znane również jako cestodozy, to choroby pasożytnicze wywołane przez dwa główne gatunki tasiemców: tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) i nieuzbrojonego (Taenia saginata). Tasiemce są długimi, płaskimi pasożytami, które bytują w jelicie cienkim człowieka, gdzie mogą osiągnąć imponującą długość, nawet do kilku metrów.

Toksoplazmoza

Toksoplazmoza wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii, jest jedną z najczęstszych chorób pasożytniczych na świecie. Żywicielem ostatecznym tego pierwotniaka jest kot, w którym pasożyt rozwija się i reprodukuje w pełni, a jego jaja (oocysty) są wydalane z kałem.

Diagnostyka chorób pasożytniczych

Diagnostyka chorób pasożytniczych obejmuje analizę różnych rodzajów materiału biologicznego w zależności od rodzaju podejrzewanego pasożyta oraz lokalizacji zakażenia w organizmie. Najczęściej stosowane są próbki kału lub wymazu z okolic odbytu, które pozwalają na wykrycie pasożytów i ich jaj, szczególnie w przypadku infestacji przewodu pokarmowego takich jak owsica czy glistnica. Krew jest wykorzystywana do wykrywania obecności przeciwciał lub antygenów specyficznych dla pasożytów, co jest pomocne w diagnozowaniu takich chorób jak malaria czy toksoplazmoza.

Treść dwunastnicza, pobierana podczas endoskopii, może być badana w przypadku podejrzenia zakażeń pasożytami żerującymi w górnych odcinkach przewodu pokarmowego. Płyn mózgowo-rdzeniowy jest analizowany głównie w sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie inwazji pasożytów na układ nerwowy, na przykład w przypadku neurotoksoplazmozy. Fragmenty tkanki, uzyskane na przykład podczas biopsji, są badane histologicznie w przypadku podejrzenia zakażeń powodujących zmiany tkankowe, jak to ma miejsce u osób zarażonych niektórymi rodzajami tasiemców czy leiszmaniozą.

Choroba pasożytnicza i jej leczenie

Leczenie chorób pasożytniczych zależy od specyfiki pasożyta i zakresu objawów choroby. Farmakoterapia jest podstawą leczenia, przy czym wybór leku zależy od rodzaju zakażenia. Substancje takie jak albendazol są skuteczne przeciwko wielu robakom jelitowym, natomiast metronidazol jest stosowany głównie w przypadku zakażeń pierwotniakowych, takich jak lamblioza czy amebioza. Prazykwantel jest lekiem z wyboru w przypadku zakażeń tasiemcami, a pyrantel często stosuje się przy zakażeniach nicieniami, takimi jak owsiki.

Włączenie diety niskowęglowodanowej może być pomocne, ponieważ zmniejsza dostępność prostych cukrów, które są źródłem energii dla niektórych pasożytów. Dzięki temu można ograniczyć ich rozwój i reprodukcję – jest to niezwykle ważne w przebiegu choroby.

Środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe mogą być stosowane do łagodzenia objawów takich jak ból i gorączka, które mogą towarzyszyć zakażeniom pasożytniczym. W niektórych przypadkach, szczególnie gdy dochodzi do silnego stanu zapalnego spowodowanego przez pasożyty, lekarz może zdecydować o zastosowaniu kortykosteroidów. Te silne środki przeciwzapalne mogą pomóc w kontrolowaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu i zmniejszeniu uszkodzeń tkankowych.