
KULTURA SZKOŁY STUDIUM TEORETYCZNO-EMPIRYCZNE
- Wydawca: Impuls
- Rok wydania: dodruk 2015
- Wydanie: I
- Ilość stron: 146
- Oprawa: miękka
- ISBN: 978-83-7850-802-1
34,20 zł
lub za 0zł przy zakupach
powyżej 250zł
Opis
Kultura szkoły to kategoria pojęciowa na dobre zakorzeniona w literaturze anglojęzycznej (i nie tylko), ale także coraz częściej pojawiająca się w rodzimym dyskursie na temat edukacji. Chociaż w naszym kraju są dostępne zarówno artykuły, jak i obszerniejsze prace poświęcone kulturze szkoły (Adrjan 2011; Dernowska 2014ab; Klus-Stańska 2010; Pająk 1996; Polak 2007; Tłuściak-Deliowska 2014; Tłuściak-Deliowska, Dernowska 2015ab; Tłuściak-Deliowska, Dernowska, Strutyńska 2014), to odczuwa się brak systematycznego i spójnego opracowania tego zagadnienia. Ta książka stanowi niewielki krok w stronę takiego właśnie przedstawiania tej kategorii, a jej cel jest dwojaki: z jednej strony analityczno-syntetyzujące podejście do stanowisk i modeli teoretycznych kultury oraz klimatu szkoły, z drugiej natomiast – ekspozycja „kultury szkoły” jako kategorii na tyle syntetycznej, że może ona dostarczyć szerszej perspektywy do spójnego, a nie – jak w zdecydowanej większości prac badawczych poświęconych dotychczas szkole – fragmentarycznego, wybiórczego oglądu życia i funkcjonowania placówki edukacyjnej.
Układ treści został zaprojektowany w taki sposób, by przedstawić główne podejścia, punkty widzenia na kulturę szkoły, sposób jej rozumienia i poznawania. Książka składa się z pięciu rozdziałów, a w jej strukturze wyraźnie zarysowują się dwie części: warstwa teoretyczna (analityczno-syntetyczna) oraz warstwa empiryczna (przeglądowa). Rozdział pierwszy traktować należy jedynie jako swoiste wprowadzenie do zasadniczej problematyki pracy. Zamysł jego konstrukcji był bowiem następujący: na podstawie literatury przedmiotu ukazać różne/możliwe spojrzenia na jedno i to samo miejsce – miejsce tak dobrze, zdawałoby się, znane każdemu. Przedstawiono zatem szkołę jako instytucję formalną, ukazano ją także z perspektywy nieformalnej: jako czas, miejsce i przestrzeń, jak również jako „część kontynentu kulturowego” – by użyć tu słów J.S. Brunera. Należy jednak zaznaczyć, że rozważania prowadzone w pierwszym rozdziale nie mogą być traktowane jako swego rodzaju kompendium wiedzy o szkole. Są to jedynie wątki składające się na swoiste tło służące prezentacji kluczowej w tym opracowaniu kategorii, jaką jest kultura szkoły.
O szkole nie bez racji można powiedzieć, trawestując znane słowa: „szkoła jaka jest, każdy widzi”, niemniej warto podjąć wysiłek zorientowany na dotarcie do tego, co wprawdzie skryte, niewidoczne, ale obecne i znaczące, jeśli chodzi o jakość działań szkoły i możliwość zmieniania jej na lepsze. Warto podjąć namysł nad miejscem zwanym szkołą, warto o nie pytać, zastanawiać się nad nim – nad tym, jakie ono jest, a jakie może być, i co zrobić, żeby było ono przestrzenią przyjazną, miejscem współpracy, osiągnięć i rozwoju. Te pytania zaś zawsze dotyczą kultury szkoły.
Autorki
Spis treści
Wprowadzenie 7
Rozdział 1
Miejsce zwane szkołą – trzy spojrzenia (Urszula Dernowska) 11
1.1. Szkoła jako instytucja formalna 11
1.2. Szkoła jako miejsce, czas, przestrzeń 18
1.3. Szkoła jako integralna część kultury 24
Rozdział 2
Kultura szkoły jako przedmiot teoretycznych rozważań 33
2.1. Pojęcie i funkcje kultury szkoły (Urszula Dernowska) 33
2.2. Źródła (zmiany) kultury szkoły (Urszula Dernowska) 40
2.3. Cechy kultury szkoły (Urszula Dernowska) 47
2.4. Modele kultury szkoły (Urszula Dernowska, Aleksandra Tłuściak-Deliowska) 49
2.5. Jaka kultura? Typologie kultur organizacyjnych i rodzaje kultury szkoły (Urszula Dernowska) 65
2.6. Kultura a klimat szkoły (Aleksandra Tłuściak-Deliowska) 77
Rozdział 3
Perspektywy badań nad kulturą szkoły (Aleksandra Tłuściak-Deliowska, Urszula Dernowska) 83
3.1. Początki badań nad kulturą szkoły 83
3.2. Główne kierunki i tendencje
w badaniach kultury szkoły 86
Rozdział 4
Kultura szkoły w badaniach jakościowych (Urszula Dernowska) 93
4.1. Kilka uwag o badaniach jakościowych w naukach społecznych 93
4.2. Kultura szkoły w ujęciu jakościowym – przegląd wybranych badań 99
4.2.1. Kultura szkoły jako przedmiot badań wyrażony explicite 100
4.2.2. Kultura szkoły jako przedmiot badań nienazwany wprost 112
4.3. Możliwości i ograniczenia jakościowych badań kultury szkoły 117
Rozdział 5
Kultura szkoły w badaniach ilościowych (Aleksandra Tłuściak-Deliowska) 119
5.1. Pomiar kultury szkoły – co i jak można mierzyć? 120
5.2. Przegląd badań zagranicznych i krajowych 127
5.2.1. Badania diagnozujące kulturę szkoły 128
5.2.2. Oddziaływanie kultury szkoły 135
5.2.3. Kultura szkoły jako zmienna zależna 141
5.3. Podsumowanie i wnioski 143
Bibliografia 145