CHOROBY APARATU OCHRONNEGO OKA I ROGÓWKI BCSC 8 SERIA BASIC AND CLINICAL SCIENCE COURSE

Spis treści

Choroby aparatu ochronnego oka i rogówki BCSC 8 Seria Basic and Clinical Science Course

Redakcja: Jacek Szaflik, Justyna Izdebska

Przedmowa

1 Budowa i funkcje aparatu ochronnego oka i rogówki 

Do zapamiętania

Powieki

Łzowa jednostka funkcjonalna

Film łzowy

Spojówka

Rogówka

Nabłonek

Warstwa Bowmana

Istota właściwa 

Błona Descemeta

Śródbłonek

Rąbek

Mechanizmy obronne powierzchownych struktur oka i rogówki

2 Techniki stosowane w badaniu 

Do zapamiętania

Metody oświetlenia bezpośredniego

Biomikroskopia z użyciem lampy szczelinowej

Metody obrazowania

Ultrabiomikroskopia

Optyczna koherentna tomografia przedniego odcinka

Fotomikroskopia lustrzana

Mikroskopia konfokalna

Ocena topografii rogówki 

Strefy rogówki 

Kształt, krzywizna i moc

Keratometria

Keratoskopia

Komupterowa topografia rogówki

Kliniczna ocena powierzchni oka

Barwniki

Róż bengalski i zieleń lizaminowa

Badanie wydzielania łez

Ilościowa ocena filmu łzowego

Jakościowa ocena film łzowego

Pachymetria

Estezjometria

Ręczny estezjometr

Pomiary biomechaniki rogówki

3 Kliniczne aspekty chorób powierzchownych struktur oka 

Do zapamiętania

Częste zmiany kliniczne w chorobach powierzchownych struktur oka

Objawy zapalenia spojówek

Objawy zapalenia rogówki

Kliniczne aspekty zespołu suchego oka

Mechanizmy powstania zespołu suchego oka

Niedobór wodnej składowej łez

Zespół Sjögrena

Nadmierne parowanie filmu łzowego

Leczenie zespołu suchego oka

Choroby skóry wpływające na powierzchowne struktury oka

Trądzik różowaty

Łojotokowe zapalenie brzegów powiek

Gronkowcowe zapalenie brzegów powiek

Jęczmień i gradówka 

4 Zaburzenia strukturalne i egzogenne wpływające na powierzchowne struktury oka 

Do zapamiętania

Keratopatia ekspozycyjna

Keratopatia neurotroficzna i przewlekłe ubytki nabłonka rogówki

Zespół wiotkich powiek

Górne rąbkowe zapalenie spojówek i rogówki 

Nadmiar spojówki 

Nawracające erozje rogówki

Nieprawidłowy wzrost rzęs i dwurzędowość rzęs

Sztucznie wywołane zaburzenia powierzchni oka

Zespół nadmiernego wydzielania śluzu

Nadużywanie środków miejscowo znieczulających

Reakcje toksyczne na miejscowe leki okulistyczne

Dellen

Niedobór rąbkowych komórek macierzystych

5 Wrodzone nieprawidłowości rogówki i twardówki 

Do zapamiętania

Wady rozwojowe przedniego odcinka

Nieprawidłowości wielkości i kształtu rogówki

Nieprawidłowości rogówki i towarzyszące dysgenezje przedniego odcinka

Wrodzone przymglenia rogówki w zespołach dziedzicznych i dystrofie rogówki

Wtórne nieprawidłowości dotyczące rogówki płodu

Wewnątrzmaciczne zapalenie rogówki: bakteryjne i kiłowe

Wrodzony bliznowiec rogówki

Wrodzony brak czucia rogówki

Jaskra wrodzona

Urazy okołoporodowe

6 Kliniczne aspekty schorzeń związanych z odkładaniem się złogów i zwyrodnieniami spojówki, rogówki i twardówki 

Do zapamiętania

Zwyrodnienia spojówki

Zmiany związane z wiekiem

Tłuszczyk

Skrzydlik

Odkładanie się złogów w spojówce

Nabłonkowa torbiel wtrętowa

Zwiotczenie spojówki 

Krętość naczyń i przekrwienie spojówki

Zwyrodnienia rogówki

Zmiany związane z wiekiem 

Zwyrodnienia nabłonkowe i podnabłonkowe

Zwyrodnienia istoty właściwej

Zwyrodnienia śródbłonkowe 

Zwyrodnienia twardówki

Złogi i pigmentacja związane z przyjmowaniem leków

Złogi w nabłonku rogówki

Pigmentacja istoty właściwej rogówki i błony Descemeta

Złogi w śródbłonku

7 Dystrofie i ektazje rogówki 

Do zapamiętania  

Dystrofie rogówki

Rozważania ogólne

Dystrofie nabłonka i podnabłonkowe

Dystrofie nabłonkowo-miąższowe związane z TGFBI 

Dystrofie istoty właściwej

Dystrofie śródbłonka rogówki

Ektazje

Stożek rogówki 

Zwyrodnienie brzeżne przezroczyste

Rogówka kulista (keratoglobus) 

8 Choroby metaboliczne z objawami w obrębie rogówki i powierzchownych struktur oka 

Do zapamiętania

Wstęp

Dziedziczne choroby metaboliczne

Lizosomalne choroby spichrzeniowe

Zaburzenia metabolizmu lipoprotein

Zaburzenia metabolizmu aminokwasów, kwasów nukleinowych, białek i związków mineralnych

Schorzenia kostne i niezapalne schorzenia tkanki łącznej

Zespół Ehlersa-Danlosa

Zespół Marfana

Osteogenesis imperfecta (wrodzona łamliwość kości)

Zespół Goldenhara-Gorlina

Zaburzenia związane z odżywianiem: niedobór witaminy A

Zaburzenia hematologiczne

Zaburzenia endokrynologiczne

Cukrzyca

Mnoga gruczolakowatość wydzielnicza 

Choroby przytarczyc

Choroby skóry 

Rybia łuska (ichthyosis)

Dysplazja ektodermalna

9 Choroby zakaźne powierzchownych struktur oka: podstawy i zakażenia wirusowe  

Do zapamiętania

Flora fizjologiczna narządu wzroku

Patogeneza zakażeń narządu wzroku

Mikrobiologia narządu wzroku

Techniki diagnostyki laboratoryjnej

Wirusologia i zakażenia wirusowe

DNA wirusy: Herpeswirusy

Choroby oczu wywoływane przez wirusa opryszczki

Zapalenie skóry powiek, spojówek i rogówki wywołane przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca

Zapalenie gruczołu łzowego, spojówek i rogówki w przebiegu zakażenia wirusem Epsteina-Barr

Cytomegalowirusowe zapalenie rogówki i przedniego odcinka błony naczyniowej

DNA wirusy: Adenowirusy

DNA wirusy: Pokswirusy

Mięczak zakaźny

Krowianka

DNA wirusy: Papowawirusy

Wirusy RNA

10 Choroby zakaźne powierzchownych struktur oka: zakażenia mikroorganizmami i pasożytami  

Do zapamiętania

Bakteriologia

Ziarenkowce Gram-dodatnie

Ziarenkowce Gram-ujemne

Pałeczki Gram-dodatnie

Pałeczki Gram-ujemne

Gram-dodatnie bakterie w kształcie nici

Mykologia

Drożdżaki

Pleśnie

Parazytologia

Pierwotniaki

Robaki

Stawonogi

Priony

Mikrobiologiczne i pasożytnicze zakażenia brzegów powiek i spojówki

Gronkowcowe zapalenie brzegów powiek

Grzybicze i pasożytnicze zakażenia brzegów powiek

Bakteryjne zapalenie spojówek u dzieci i dorosłych 

Zespół oczno-węzłowy Parinauda 

Mikrobiologiczne i pasożytnicze zakażenia rogówki i twardówki

Pierwotnie zakaźne zapalenie rogówki

Zapalenie rogówki wywołane przez Acanthamoeba

Zapalenie istoty właściwej rogówki związane z zakażeniami ogólnymi

Loaoza (Loaosis)

Zapalenie twardówki wywołane przez mikroorganizmy

11 Diagnostyka i postępowanie w zaburzeniach o podłożu immunologicznym powierzchownych struktur oka

Do zapamiętania 

Choroby powiek o podłożu immunologicznym

Kontaktowe zapalenie skóry powiek

Atopowe zapalenie skóry

Zaburzenia spojówki o podłożu immunologicznym

Sezonowe zapalenie spojówek i całoroczne zapalenie spojówek

Wiosenne zapalenie rogówki i spojówek

Atopowe zapalenie rogówki i spojówek

Rzekomobłoniaste zapalenie spojówek 

Zespół Stevensa-Johnsona, nakładanie się zespołu Stevensa-Johnsona i toksycznej nekrolizy naskórka oraz toksyczna nekroliza naskórka

Pemfigoid błon śluzowych

Oczna choroba przeszczep przeciw gospodarzowi

Zapalenie spojówek/zapalenie nadtwardówki związane z reaktywnym zapaleniem stawów

Inne immunologiczne choroby skóry i błon śluzowych

Immunologiczne choroby rogówki

Punktowe powierzchowne zapalenie rogówki Thygesona

Śródmiąższowe zapalenie rogówki związane z chorobami zakaźnymi

Zespół Cogana 

Obwodowe nacieki rogówki

Obwodowe wrzodziejące zapalenie rogówki związane z ogólnoustrojową chorobą o podłożu immunologicznym 

Wrzód Moorena

Odrzucanie przeszczepu rogówki

Angiogeneza i limfangiogeneza w rogówce

Choroby nadtwardówki i twardówki o podłożu immunologicznym

Zapalenie nadtwardówki

Zapalenie twardówki

12 Podejście kliniczne do zaburzeń nowotworowych spojówki i rogówki 

Do zapamiętania

Wprowadzenie

Podejście do pacjenta ze zmianą nowotworową powierzchni oka

Postępowanie u pacjentów z guzami powierzchni oka

Leczenie chirurgiczne

Miejscowa chemioterapia

Guzy pochodzenia nabłonkowego

Łagodne guzy nabłonkowe

Kolczystokomórkowy nowotwór powierzchni oka

Guzy gruczołowe spojówki

Onkocytoma

Rak gruczołu łojowego

Guzy pochodzenia neuroektodermalnego

Łagodne zmiany barwne

Przedinwazyjne zmiany barwnikowe

Złośliwe zmiany barwnikowe

Guzy pochodzenia neurogennego i z mięśni gładkich

Guzy naczyniowe i mezenchymalne

Guzy łagodne

Guzy złośliwe

Guzy limfatyczne i limfocytarne

Malformacje limfatyczne: limfangiektazja i naczyniak limfatyczny

Rozrost limfatyczny

Chłoniak

Guzy przerzutowe

13 Postępowanie lecznicze w zaburzeniach powierzchni oka 

Do zapamiętania

Wprowadzenie

Zabiegi na spojówce w zaburzeniach powierzchni oka

Wycięcie skrzydlika

Autologiczne przeszczepienie spojówki

Płat spojówkowy w chorobach rogówki

Biopsja spojówki

Przeszczepienie komórek macierzystych rąbka.

Przeszczepienie błony śluzowej

Zabiegi rogówkowe w zaburzeniach powierzchni oka

Powierzchowna keratektomia i biopsja rogówki

Postępowanie w przewlekłych ubytkach nabłonka, ścieńczeniu i perforacji

Tatuaż na blizny rogówki

Tarsorafia

14 Aspekty kliniczne uszkodzeń toksycznych i urazowych przedniego odcinka oka 

Do zapamiętania

Oparzenia chemiczne

Oparzenia zasadami

Oparzenia kwasami 

Postępowanie w oparzeniach chemicznych

Urazy spowodowane temperaturą i promieniowaniem

Oparzenie termiczne

Promieniowanie ultrafioletowe

Promieniowanie jonizujące

Urazy spowodowane przez zwierzęta i substancje roślinne

Urazy związane z owadami i pajęczakami 

Urazy roślinami

Uraz tępy (wstrząśnięcie)

Wylew podspojówkowy 

Pourazowe rozszerzenie i zwężenie źrenicy 

Urazowe zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej

Oderwanie tęczówki i oderwanie rąbka

Przenikający i perforujący uraz oka

Rana spojówki

Ciało obce spojówki

Erozja rogówki  

Ciało obce rogówki

Diagnostyka i postępowanie w perforującym urazie oka

Diagnostyka

Postępowanie zabiegowe

15 Podejście kliniczne do przeszczepiania rogówki

Do zapamiętania

Przeszczepianie rogówki

Przeszczepienie i bankowanie tkanek oka

Kroki milowe w historii przeszczepiania i bankowania tkanek oka

Współczesne bankowanie tkanek oka i wybór dawcy

Opracowywanie i przechowywanie tkanki

Przeszczepianie jako metoda leczenia chorób rogówki

Postępowanie przedoperacyjne i przygotowanie pacjenta do przeszczepienia

Przeszczep drążący

Powikłania śródoperacyjne

Opieka pooperacyjna i powikłania

Kontrola pooperacyjnego astygmatyzmu rogówkowego i wad refrakcji

Przeszczep warstwowy

Przeszczep warstwowy przedni

Powikłania

Przeszczepianie śródbłonka

Zalety

Wady 

Powikłania śródoperacyjne

Opieka i powikłania po zabiegu

Pierwotna niewydolność przeszczepu

Nowe metody leczenia niewydolności komórek śródbłonka

Przeszczepianie rogówek u dzieci

Metody autoprzeszczepiania rogówki

Keratoprotezowanie

Teksty podstawowe

Dodatkowe materiały American Academy of Ophthalmology

Pytania kontrolne

Arkusz do zaznaczania odpowiedzi

Odpowiedzi

Skorowidz