ALT – co to jest, normy

Badanie ALT, zwane również badaniem aminotransferazy alaninowej, stanowi kluczowy element diagnostyki funkcji wątroby i jest przeprowadzane poprzez analizę surowicy krwi, zwykle pobieranej z żyły łokciowej w godzinach porannych. Jako enzym występujący głównie w komórkach wątroby, ALT aminotransferaza alaninowa, uwalniana jest do krwiobiegu w momencie, gdy hepatocyty ulegają zniszczeniu, co może być spowodowane różnorodnymi chorobami wątroby takimi, jak: wirusowe zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, czy toksyczne uszkodzenie wątroby, wynikające z nadużywania alkoholu lub długotrwałej farmakoterapii. Stężenie ALT w krwi służy zatem jako wskaźnik stanu zdrowia wątroby.

ALT – definicja

ALT odgrywa niezwykle ważną rolę w przetwarzaniu białek, a jego aktywność jest wykorzystywana jako wskaźnik uszkodzenia lub chorób wątroby.

ALT (aminotransferaza alaninowa) to enzym, występujący głównie w wątrobie oraz w niewielkich ilościach w innych tkankach (np. w mięśniu sercowym i mięśniach szkieletowych).

Definicja ALT

Pomiar poziomu ALT jest częstą częścią testów funkcji wątroby.

Badanie ALT

Badanie ALT, znane również jako badanie aminotransferazy alaninowej, jest kluczowym testem w celu oceny funkcji wątroby, wykonywanym przez analizę surowicy krwi pobranej z żyły łokciowej. Badanie ALT przeprowadza się zwykle w godzinach porannych tak, aby pacjent mógł stawić się do badania na czczo. Test ten, mający na celu pomiar poziomu ALT we krwi, służy do identyfikacji uszkodzeń hepatocytów (komórek wątroby) w wyniku chorób takich, jak: wirusowe zapalenie wątroby, ostre zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby przez alkohol czy długotrwałą farmakoterapię.

Podwyższone wartości ALT mogą wskazywać na marskość wątroby, a także na urazy mięśni szkieletowych i sercowego, zwłaszcza przy równoczesnym wzroście aktywności AST, co analizowane jest przez stosunek aktywności AST/ALT, znanym jako wskaźnik de Ritisa. Badania ALT są zalecane dla osób w grupach ryzyka chorób wątroby i często uzupełniane przez dodatkowe badania, takie jak fosfataza alkaliczna, w celu kompleksowej interpretacji wyników i diagnozy uszkodzenia wątroby.

Wskazania do wykonania badania ALT

Badanie ALT, czyli badanie aminotransferazy alaninowej, jest niezbędnym narzędziem w ocenie funkcji wątroby oraz w diagnozowaniu szerokiego zakresu chorób wątroby, w tym: wirusowego zapalenia wątroby, stłuszczenia wątroby, toksycznego uszkodzenia wątroby przez alkohol bądź na którą ma wpływ długotrwała farmakoterapia. Enzym ten, występujący głównie w hepatocytach, jest uwalniany do krwiobiegu w odpowiedzi na uszkodzenie komórek wątroby. Z tego powodu, poziom ALT w surowicy krwi jest kluczowym wskaźnikiem uszkodzeń wątroby, zarówno w stadiach początkowych, jak i zaawansowanych. Wzrost aktywności ALT w krwiobiegu może również sugerować uszkodzenia innych tkanek, np. mięśni szkieletowych czy mięśnia sercowego.

Osoby, które powinny poddać się badaniu ALT, by wykluczyć lub potwierdzić obecność chorób wątroby oraz monitorować stan zdrowia tego narządu, to:

• osoby z grupy ryzyka chorób wątroby, w tym te cierpiące na przewlekłe: zapalenie wątroby, stłuszczenie wątroby czy marskość wątroby,
• osoby spożywające alkohol w nadmiernych ilościach,
• pacjenci poddawani długotrwałej farmakoterapii, co może prowadzić do toksycznego uszkodzenia wątroby,
• osoby, które doświadczają niespecyficznych objawów takich, jak: utrata masy ciała, zażółcenie skóry i białek oczu, czy utrata apetytu, które mogą sugerować problem z wątrobą.

Podsumowując, badanie ALT jest nie tylko ważnym narzędziem w diagnostyce i monitorowaniu chorób wątroby, lecz także pozwala na szybką interwencję w przypadku wykrycia nieprawidłowości, co jest niezbędne dla zapobiegania poważniejszym uszkodzeniom tego organu. Wyniki badania ALT, analizowane razem z innymi wskaźnikami takimi, jak: stosunek aktywności AST/ALT, fosfataza alkaliczna oraz wyniki dodatkowych badań, umożliwiają rzetelną interpretację stanu zdrowia wątroby.

ALT norma

W celu zinterpretowania przeprowadzonych badań, należy zapoznać się z normami ALT. Wartości referencyjne zależą od wieku. Badanie ALT wykonuje się poprzez badanie krwi, które wskaże jego stężenie, wykluczające bądź potwierdzające choroby wątroby. Do badania poziomu ALT niezbędna jest także wiedza o podstawowych normach, odnoszących się do stężeń występujących w organizmie ludzkim. Poniżej znajduje się lista uwzględniająca podział nie tylko ze względu na wiek, ale również płeć pacjentów:

Mężczyźni:

• 1-30 dni < 25 U/l
• 1-12 mies. <35 U/l
• 1-3 lata <30 U/l
• 3-6 lat <20 U/l
• 6-9 lat <25 U/l
• 9-18 lat < 30 U/l
• 18 lat+ <41 U/l

Kobiety:

• 1-30 dni <25 U/l
• 1-12 mies. <30 U/l
• 1-3 lata <30 U/l
• 3-6 lat <25 U/l
• 6-9 lat <25 U/l
• 9-18 lat <20 U/l
• 18 lat + <33 U/l

Powyżej przedstawione normy referencyjne są niezbędne ku temu, aby właściwie zinterpretować wyniki oraz ustalić przyczynę niewłaściwego samopoczucia danej osoby. Jeżeli ALT (aminotransferaza alaninowa) wykazuje obniżony bądź podwyższony poziom, wówczas jest to znak, że należy wykonać badania uzupełniające oraz sprawdzić, w jakim zakresie wątroba działa nieprawidłowo.

Wyniki badania ALT

Aminotransferaza alaninowa ALT jest współczynnikiem, który, zaniżony bądź zawyżony, sugeruje, że wątroba potrzebuje specjalnego traktowania. Na co może wskazywać podwyższone i obniżone ALT?

Podwyższone ALT

W przypadku wykonywania badania ALT, znacznie podwyższone poziomy tego enzymu w surowicy krwi, przekraczające kilka tysięcy IU/l, mogą wskazywać na ostre uszkodzenie wątroby, wywołane czynnikami, takimi jak toksyny lub infekcje wirusowe. Podwyższenie ALT można zaobserwować w różnych stanach klinicznych - m.in. wówczas, gdy występuje/-ą głównie:

• ostre wirusowe zapalenie wątroby, niedrożność dróg żółciowych,
• żółtaczka (związana z wystąpieniem żółtego zabarwienia skóry, gałek ocznych i błon śluzowych, a także ciemnej barwy moczu oraz nienaturalnie odbarwionego stolca),
• toksyczne uszkodzenie wątroby (np. zatrucie czterochlorkiem węgla, zatrucie grzybami),
• zespół zmiażdżenia, ciężkie oparzenia, niewydolność serca,
• przewlekłe stany zapalne wątroby, marskość, cholestaza.

Podwyższone wartości ALT w zakresie 200-400 IU/l mogą również sugerować przewlekłe toksyczne uszkodzenie wątroby lub zawał mięśnia sercowego. Stosunek AST/ALT jest często wyższy w przypadku alkoholowego zapalenia wątroby, co dodatkowo pomaga w diagnozowaniu. Ważne jest zatem monitorowanie także enzymu zwanego AST - oba enzymy są niezbędne w przemianach aminokwasów oraz białek. Na pełną interpretację wyników wpływa więc stężenie obu tych enzymów.

Obniżone ALT

Obniżone poziomy ALT są mniej powszechne, ale mogą wystąpić w określonych okolicznościach. Przypadki obniżonego ALT obejmują m.in. ciążę, podczas której aktywność ALT może ulec zmniejszeniu.

Choć normalne wartości ALT mogą wahać się w zależności od metodyki laboratorium, typowe zakresy wynoszą od 7 do 56 U/L. Wyniki mieszczące się w normie zazwyczaj sugerują brak znaczącego uszkodzenia wątroby lub innych tkanek zawierających ten enzym. Jednak nawet lekko podwyższone wartości ALT mogą wskazywać na przewlekłe stany takie, jak stłuszczenie wątroby czy przewlekłe zapalenie wątroby. Umiarkowanie podwyższone wartości mogą sugerować wirusowe zapalenie wątroby lub alkoholowe uszkodzenie wątroby. Wyniki ALT muszą być interpretowane w kontekście szerokiej oceny klinicznej pacjenta, a ich diagnoza i ocena powinny być przeprowadzone przez lekarza specjalistę.