Choroby alergiczne – czym są, rodzaje

Choroby alergiczne to grupa schorzeń wywołanych nadmierną reakcją układu odpornościowego na substancje, które zwykle nie są szkodliwe. Substancje te, nazywane alergenami, mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak: pokarmy, pyłki roślin, sierść zwierząt czy roztocza kurzu domowego. Choroby alergiczne mogą objawiać się w różnych postaciach przeobrażających się np. w: nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry czy alergię pokarmową. Objawy alergii mogą obejmować: katar sienny, swędzenie skóry, bóle brzucha, łzawienie oczu i inne dolegliwości.

Choroby alergiczne – definicja

Choroby alergiczne to szeroka grupa schorzeń wywołanych nadmierną reakcją układu odpornościowego na różne substancje zwane alergenami.

Choroby alergiczne to schorzenia wynikające z patologicznej odpowiedzi układu odpornościowego na alergeny.

Definicja chorób alergicznych

W wyniku ekspozycji na alergen dochodzi do produkcji swoistych przeciwciał IgE, które wiążą się z komórkami tucznymi i bazofilami, prowadząc do uwolnienia mediatorów zapalenia takich, jak histamina. Objawy uczulenia mogą być różnorodne, w zależności od rodzaju alergenu i drogi narażenia.

Rozpoznanie alergii opiera się na: wywiadzie klinicznym, testach skórnych, jak też oznaczaniu specyficznych IgE w surowicy. Leczenie chorób alergicznych polega zaś na unikaniu alergenów, farmakoterapii (obejmuje m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki antyhistaminowe) oraz immunoterapii swoistej.

Rodzaje alergenów

Rodzaje alergenów są różnorodne i mogą wywoływać różne objawy alergii w zależności od rodzaju oraz indywidualnej reakcji organizmu. Każdy z typów alergenów może powodować powikłania, jakimi jest ciężka reakcja alergiczna.

Rodzaje alergenów ze względu na reakcję organizmu na dany alergen to:

Alergeny wziewne

Alergeny wziewne to substancje, które dostają się do organizmu drogą oddechową. Należą do nich: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, zarodniki pleśni, a także zanieczyszczenia powietrza. Mogą powodować: alergiczny nieżyt nosa, astmę alergiczną oraz alergiczne zapalenie spojówek.

Alergeny pokarmowe

Alergeny pokarmowe to składniki żywności, które mogą wywoływać reakcje alergiczne. Najczęstsze alergeny pokarmowe to: mleko krowie, orzeszki ziemne, owoce morza, jajka, soja, pszenica oraz różne owoce i warzywa. Objawy alergii pokarmowych mogą obejmować: ból brzucha, wymioty, biegunki, a także objawy skórne takie, jak pokrzywka.

Alergeny kontaktowe

Alergeny kontaktowe to substancje, wywołujące reakcje alergiczne w wyniku bezpośredniego kontaktu ze skórą. Do najczęstszych należą: metale (np. nikiel), substancje chemiczne zawarte w kosmetykach, lateks oraz rośliny (np. trujący bluszcz). Mogą powodować wyprysk kontaktowy, który objawia się: zaczerwienieniem, pęcherzykami i świądem skóry.

Alergeny iniekcyjne

Alergeny iniekcyjne to substancje, które mogą wywoływać reakcje alergiczne po wprowadzeniu ich do organizmu drogą iniekcji. Do najczęstszych należą: leki (np. antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne), jad owadów (np. pszczół, os) oraz szczepionki. Mogą prowadzić do ciężkich reakcji alergicznych takich, jak anafilaksja.

Alergeny zawodowe

Alergeny zawodowe to substancje występujące w miejscu pracy, które mogą wywoływać alergie zawodowe. Do takich alergenów należą: pyły, chemikalia, lateks oraz niektóre białka zwierzęce. Mogą prowadzić do: alergicznego zapalenia skóry, astmy zawodowej, jak również innych objawów alergii zależnie od rodzaju ekspozycji.

Różnorodność alergenów oraz zróżnicowane reakcje organizmu na te substancje powodują, że diagnoza i leczenie chorób alergicznych wymagają indywidualnego podejścia. Rozpoznanie rodzaju alergenu jest nieodzowne dla skutecznego leczenia oraz zapobiegania objawom alergii.

Rodzaje chorób alergicznych

Wyróżniamy kilka głównych rodzajów chorób alergicznych: alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek, atopowe zapalenie skóry, alergię pokarmową oraz obrzęk naczynioruchowy. Każdy z tych typów może mieć różne objawy i wymagać specyficznego podejścia do leczenia.

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa, często nazywany katarem siennym, jest schorzeniem charakteryzującym się zapaleniem błony śluzowej nosa w odpowiedzi na alergeny wziewne. Choroba ta może prowadzić do chronicznego zatkania nosa i wycieku wodnistej wydzieliny.

Alergiczne zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek to zapalenie błony śluzowej oka wywołane kontaktem z alergenami. Objawia się zaczerwienieniem, świądem i łzawieniem oczu, często współistniejąc z innymi alergiami takimi, jak alergiczny nieżyt nosa.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry, znane również jako egzema, jest przewlekłą chorobą skóry charakteryzującą się nasilonym świądem i stanem zapalnym skóry. Występuje najczęściej we wczesnym dzieciństwie, może być związane z innymi chorobami alergicznymi.

Alergia pokarmowa

Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na spożywane pokarmy. Reakcje te mogą być bardzo różnorodne, od łagodnych objawów skórnych po ciężkie reakcje anafilaktyczne.

Obrzęk naczynioruchowy

Obrzęk naczynioruchowy to obrzęk głębszych warstw skóry i błon śluzowych, wywołany reakcją na alergeny, leki bądź inne czynniki. Może występować samodzielnie albo towarzyszyć pokrzywce, prowadząc do poważnych komplikacji, zwłaszcza jeśli dotyczy dróg oddechowych.

Każdy z opisanych rodzajów chorób alergicznych wymaga właściwej diagnostyki i leczenia, aby zapobiegać powikłaniom, tym samym poprawiając jakość życia pacjentów. Leczenie może obejmować unikanie alergenów, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, immunoterapię swoistą oraz właściwe leczenie farmakologiczne dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Przyczyny chorób alergicznych ze względu na ich rodzaje

Przyczyny chorób alergicznych są różnorodne i zależą od specyficznych mechanizmów immunologicznych oraz czynników środowiskowych. Każdy rodzaj choroby alergicznej ma swoje unikalne przyczyny, które mogą obejmować zarówno genetyczne predyspozycje, jak i ekspozycję na różnorodne alergeny.

Przyczyny chorób alergicznych wyglądają następująco:

• alergia pokarmowa – wywoływana przez alergeny pokarmowe takie, jak: białka mleka krowiego, orzeszki ziemne, owoce morza, które prowokują reakcję układu odpornościowego,
• alergiczny nieżyt nosa – powodowany przez alergeny wziewne takie, jak: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, które prowadzą do zapalenia błony śluzowej nosa,
• alergiczne zapalenie spojówek – wynika z ekspozycji na alergeny wziewne, prowadzące do zapalenia błony śluzowej oka,
• atopowe zapalenie skóry – związane z genetycznymi predyspozycjami i ekspozycją na alergeny środowiskowe takie, jak: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt oraz czynniki drażniące,
• obrzęk naczynioruchowy – może być spowodowany reakcją na alergeny pokarmowe, ukąszenia owadów, niektóre leki, prowadzącą do obrzęku głębszych warstw skóry i błon śluzowych.

Znajomość przyczyn poszczególnych chorób alergicznych pozwala na skuteczniejsze rozpoznanie i leczenie tych schorzeń, poprzez unikanie alergenów oraz stosowanie odpowiednich metod terapeutycznych.

Objawy alergii w zależności od jej rodzaju

Objawy alergii mogą się różnić w zależności od rodzaju choroby alergicznej. Każdy typ alergii może wywoływać różnorodne objawy, które są specyficzne dla danej reakcji alergicznej.

Objawy chorób alergicznych w zależności od ich rodzajów przedstawiają się w następujący sposób:

• Alergia pokarmowa – wywołuje objawy takie, jak: ból brzucha, wymioty, biegunka, a także reakcje skórne, np. pokrzywkę. Może prowadzić do ciężkich reakcji, jak obrzęk naczynioruchowy i anafilaksja.
• Alergiczny nieżyt nosa – charakteryzuje się objawami takimi, jak: katar sienny, uczucie zatkania nosa, swędzenie nosa i kichanie. Często towarzyszy mu alergiczne zapalenie spojówek, objawiające się zaczerwienieniem, jak też łzawieniem oczu.
• Astma alergiczna – charakteryzuje się: świszczącym oddechem, suchym kaszlem, dusznością i uciskiem w klatce piersiowej. Objawy nasilają się po ekspozycji na alergeny wziewne takie, jak: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt i pyłki roślin.
• Atopowe zapalenie skóry – prowadzi do objawów skórnych takich, jak: nasilony świąd, suchość i zaczerwienienie skóry, jak również wyprysk kontaktowy. Zmiany skórne często pojawiają się na zgięciach łokci i kolan oraz na owłosionej skórze głowy.
• Kontaktowe zapalenie skóry – wywołuje miejscowe reakcje skórne w postaci zaczerwienienia, pęcherzyków, świądu i obrzęku w miejscu kontaktu z alergenem.
• Obrzęk naczynioruchowy – objawia się nagłym, głębokim obrzękiem skóry i błon śluzowych, często dotyczących: twarzy, warg, języka i gardła. Może prowadzić do trudności w oddychaniu.

Znajomość specyficznych objawów poszczególnych chorób alergicznych jest bazowa dla prawidłowego rozpoznania i leczenia. Odpowiednie podejście terapeutyczne pozwala na zmniejszenie nasilenia objawów i poprawę jakości życia pacjentów.