LDL - co to jest, normy

Zarówno genetyczne czynniki ryzyka, jak i styl życia przyczyniają się do wzrostu poziomu cholesterolu LDL, co może prowadzić do miażdżycy. Jest to stan, w którym nadmiar cholesterolu odkłada się w ścianach tętnic, tworząc blaszki miażdżycowe. Właśnie tak ważne jest, aby badać poziom cholesterolu całkowitego. 

Cholesterol LDL - definicja

LDL - lipoproteiny niskiej gęstości - pełnią funkcję transportową, przenosząc cholesterol z wątroby do innych części ciała, w tym mięśni. Jednak mimo niezbędnych funkcji, które spełniają, często są określane mianem "złego cholesterolu". Wynika to z ich roli w procesie miażdżycowym, podczas którego dochodzi do odkładania się cholesterolu na ścianach tętnic.

LDL to jeden z typów cholesterolu, obecny w organizmie człowieka.

Definicja LDL

Proces miażdżycowy zaczyna się, gdy lipoproteiny LDL przylegają do ścianek naczyń krwionośnych. Następnie cholesterol, który transportują, zostaje zatrzymany w błonie wewnętrznej tętnic. W długim okresie może to prowadzić do zwiększenia sztywności tętnic, co ostatecznie skutkuje ich zwężeniem i ograniczeniem przepływu krwi. Takie zmiany w układzie krwionośnym mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zawał serca czy udar mózgu.

Dlatego też monitorowanie poziomu LDL jest ważne w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych. Zaleca się, aby poziom tego cholesterolu był jak najniższy, co może być osiągnięte poprzez odpowiednią dietę, aktywność fizyczną oraz, w niektórych przypadkach, leczenie farmakologiczne. Działania te mają na celu zmniejszenie ryzyka powstawania miażdżycy i innych powiązanych z nią komplikacji zdrowotnych.

Przyczyny wysokiego stężenia cholesterolu LDL

Duże stężenie cholesterolu LDL w organizmie jest zazwyczaj spowodowane kilkoma czynnikami, które mogą działać niezależnie od siebie lub łącznie. Jednym z głównych powodów jest hipercholesterolemia - stan, w którym poziom cholesterolu LDL jest zbyt wysoki. Hipercholesterolemia może mieć podłoże zarówno genetyczne, jak i wynikać z nieodpowiedniego stylu życia.

Genetyczne przyczyny hipercholesterolemii obejmują wrodzone zaburzenia metaboliczne, takie jak rodzinna hipercholesterolemia. Choroba ta jest dziedziczona w sposób autosomalny dominujący, co oznacza, że wystarczy jeden zmutowany gen od jednego z rodziców, aby zwiększyć ryzyko jej rozwoju. Osoby z rodzinną hipercholesterolemią mają trudności z metabolizowaniem cholesterolu LDL, co prowadzi do jego gromadzenia się w krwi.

Niegenetyczne czynniki, które mogą przyczynić się do zwiększenia poziomu LDL, to przede wszystkim dieta bogata w nasycone tłuszcze i cholesterol, brak aktywności fizycznej, nadwaga oraz palenie papierosów. Dieta bogata w tłuszcze trans i nasycone, obecne w niektórych produktach przetworzonych, mięsie i pełnotłustych produktach mlecznych, może zwiększyć produkcję cholesterolu LDL przez wątrobę.

Wskazania do badania cholesterolu LDL

Badanie poziomu cholesterolu LDL jest niezbędne w ocenie ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Warto przeprowadzić takie badanie, gdy istnieją czynniki ryzyka miażdżycy lub inne problemy zdrowotne, które mogą być związane z wysokim poziomem lipidów w krwi. Zaleca się wykonanie badania poziomu cholesterolu LDL w następujących sytuacjach:

• W ramach rutynowej kontroli zdrowia – szczególnie po osiągnięciu 20 roku życia, co pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych zaburzeń i zapobieganie poważniejszym problemom.
• Jeśli występują dodatkowe czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego – wysokie ciśnienie krwi, palenie tytoniu, cukrzyca, otyłość czy historia chorób sercowo-naczyniowych w rodzinie.
• Po zdiagnozowaniu chorób układu krążenia lub innych stanów związanych z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym – miażdżyca czy choroba wieńcowa.
• W przypadku niekorzystnych wyników wcześniejszych badań lipidowych, co sugeruje konieczność monitorowania i ewentualnej korekty leczenia.
• Kiedy planuje się zmiany w stylu życia lub rozpoczęcie terapii obniżającej poziom cholesterolu, aby ocenić ich efektywność i dostosować dawkowanie leków.

Wysoki cholesterol LDL prowadzi do odkładania się tłuszczów w ścianach tętnic, co zwiększa ryzyko poważnych problemów zdrowotnych, a w tym udaru mózgu czy zawału serca. Regularne badania pozwalają na wczesne wykrycie nieprawidłowości i wprowadzenie odpowiednich działań prewencyjnych lub terapeutycznych. Pamiętaj również, aby badać cholesterol całkowity. 

Poziom cholesterolu LDL – normy 

Ogólny poziom cholesterolu LDL, a dokładnie jego normy, różni się w zależności od wielu czynników, w tym od laboratorium, w którym przeprowadzane są badania. Mimo to, istnieją ogólne wytyczne, które pomagają ocenić, czy poziom LDL jest w zakresie optymalnym. Zaleca się, aby wartość LDL była poniżej 130 mg/dl, jednak bardziej szczegółowe normy zależą od indywidualnego ryzyka sercowo-naczyniowego każdego pacjenta.

Dla osób o niskim ryzyku sercowo-naczyniowym korzystnym poziomem jest wartość poniżej 115 mg/dl. W przypadku umiarkowanego ryzyka zalecane jest utrzymanie LDL poniżej 100 mg/dl. Dla osób z dużym ryzykiem, celuje się w wartość poniżej 70 mg/dl, a dla tych z bardzo dużym ryzykiem – poniżej 55 mg/dl. Oznaczenie stężenia cholesterolu LDL daje jasny obraz stanu zdrowia pacjenta. 

Czynniki, które wpływają na ryzyko sercowo-naczyniowe, obejmują współistniejące choroby:

• cukrzyca, 
• otyłość, 
• choroby nerek, 
• choroby zapalne, 
• nadciśnienie tętnicze. 

Ważne są także czynniki życiowe i genetyczne, takie jak palenie papierosów, wiek powyżej 40-50 lat oraz historia chorób sercowo-naczyniowych w rodzinie. Poznanie różnych czynników ryzyka pozwoli na obniżenie poziomu cholesterolu LDL zanim wpłynie on na życie pacjenta. 

Podwyższony cholesterol LDL

Podwyższony poziom LDL w organizmie wiąże się z ryzykiem rozwoju wielu chorób sercowo-naczyniowych, a jego właściwa wartość zależy od indywidualnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Ryzyko to można oszacować za pomocą wyliczenia zwanego SCORE. Zgodnie z tym systemem, osoby z bardzo wysokim ryzykiem mogą wymagać utrzymania poziomu Ldl poniżej 70 mg/dl, jednak osiągnięcie tak niskich wartości jest trudne – tylko średnio jedna na pięć osób leczonych na obniżenie cholesterolu osiąga takie wyniki. W przypadku podwyższonego poziomu cholesterolu LDL bardzo ważne jest, aby wprowadzić właściwą dietę i konsultować się z lekarzem. 

Zazwyczaj optymalny poziom LDL dla ogólnej populacji ustala się poniżej 130 mg/dl. Gdy poziom LDL przekracza tę wartość, zaleca się podjęcie działań mających na celu jego obniżenie. Wprowadzenie zmian w diecie i stylu życia jest pierwszym krokiem do obniżenia poziomu LDL i redukcji ryzyka problemów zdrowotnych.

Nieuregulowany poziom LDL może prowadzić do poważnych schorzeń, w tym udaru mózgu, choroby wieńcowej, miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zaburzeń krążenia krwi oraz cukrzycy. Wszystkie te warunki są powiązane z negatywnym wpływem wysokiego poziomu LDL na układ krwionośny, co powoduje odkładanie się cholesterolu w tętnicach i ograniczenie przepływu krwi. Zarządzanie poziomem LDL jest zatem elementem w profilaktyce chorób układu sercowo naczyniowego. Jeśli chcesz utrzymać ogólne zdrowie i obniżyć cholesterol, to ogranicz tłuszcze zwierzęce i zwiększ spożycie błonnika.