Opis
Podjęta w monografii problematyka wynika z potrzeby dookreślenia i ciągłego monitorowania sytuacji edukacyjno-rozwojowej dzieci i młodzieży z wiosek i miejscowości o charakterze małomiasteczkowym. Starano się w niej uwzględnić większość wpływających na nią uwarunkowań społeczno-ekonomicznych.
Opracowanie ma charakter informacyjno-utylitarny. Może ono w znacznym stopniu ułatwić osobom odpowiedzialnym za oświatę w gminach wójtom, radnym, dyrektorom szkół i nauczycielom podjęcie działań zapewniających wyrównanie poziomów kształcenia w szkolnictwie wiejskim w stosunku do szkół z dużych miast oraz działań zapewniających dostosowanie edukacji do wymagań prawnych i standardów Unii Europejskiej. Prezentowany materiał może także ułatwić opracowanie długofalowego planu walki z bezrobociem strukturalnym. Może stanowić wytyczną do poprawy infrastruktury technicznej i przestrzennej na obszarach wiejskich i w małych miasteczkach oraz inspirować do poprawiania ekonomicznego i kulturalnego poziomu życia społeczności wiejskich. Powinien też przyczynić się do podwyższania kwalifikacji edukacyjnych nauczycieli ze środowisk wiejskich i małomiasteczkowych. Może też stanowić inspirację dla rodziców do zapobiegania i ograniczania wpływu negatywnych wzorców na kształtowanie postaw moralno-etycznych dzieci i młodzieży.
Prezentowana monografia składa się ze wstępu, czterech rozdziałów, wynikających z nich wniosków, zakończenia, bibliografii i aneksów. W rozdziale pierwszym dokonano przeglądu literatury w zakresie pedagogiki społecznej, a także sprecyzowano uwarunkowania środowiskowe, mające wpływ na proces edukacji. W drugim rozdziale omówiono relacje między czynnikami środowiskowymi a powodzeniami i niepowodzeniami szkolnymi dzieci i młodzieży. Rozdział trzeci zawiera podstawy metodologiczne prowadzonych badań. Tu sprecyzowany jest cel, hipotezy i problemy badawcze, określone są metody badań, a także sposób pozyskiwania i prezentacji materiału. W rozdziale czwartym natomiast przedstawiono wyniki badań wraz z ich szczegółową analizą statystyczną oraz dyskusję i interpretację otrzymanych relacji.
Spis treści
Wstęp 7
Rozdział 1
Środowiskowy charakter badań w pedagogice społecznej 15
1.1. Wprowadzenie do ogólnych zagadnień pedagogiki społecznej 15
1.2. Uwarunkowania środowiskowe w procesie edukacji 26
Rozdział 2
Wpływ środowiska na niepowodzenia szkolne 45
2.1. Uwarunkowania niepowodzeń szkolnych uczniów 45
2.2. Powodzenia i niepowodzenia szkolne na tle środowiska rodzinnego 53
2.3. Znaczenie mediów w procesie nauczania – uczenia się dziecka 58
2.3.1. Internet jako środowisko edukacyjno-wychowawcze 63
2.3.2. Internet jako wartość pozytywna w procesie kształcenia 64
2.3.3. Zagrożenia czające się w Internecie 68
2.4. Inne czynniki wpływające na poziom edukacyjny dzieci i młodzieży 75
Rozdział 3
Podstawy metodologiczne badań własnych 83
3.1. Cel pracy, problemy i hipotezy badawcze 83
3.2. Metody i organizacja badań 86
3.2.1. Techniki i narzędzia badawcze 89
3.2.2. Zmienne zależne i niezależne oraz wskaźniki występujące w badaniach 92
3.2.3. Dobór próby – założenia analizy badawczej 953.2.4. Opis otrzymanego materiału 96
3.2.5. Sposób prezentacji materiału 97
3.3. Teren badań. Charakterystyka szkół. Wybrane cechy przestrzenno-kulturowe badanego obszaru 99
Rozdział 4
Środowiskowe uwarunkowania osiągnięć szkolnych uczniów 107
4.1. Warunki bytowo-materialne rodziny a osiągnięcia szkolne uczniów 107
4.2. Warunki kulturowe środowiska rodzinnego a osiągnięcia szkolne 128
4.3. Zainteresowanie rodziców pracą szkolną ucznia a jego osiągnięcia szkolne 137
4.4. Wpływ zachowania i aktywności ucznia na jego osiągnięcia szkolne 150
4.5. Środowisko rodzinne i koleżeńskie a kształtowanie osiągnięć szkolnych ucznia 156
4.6. Struktura mieszkalno-przestrzenna miejscowości a kształtowanie osiągnięć szkolnych ucznia 169
4.7. Infrastruktura techniczna szkoły a kształtowanie osiągnięć szkolnych ucznia 177
4.8. Środowisko przyrodnicze w okolicy zamieszkania ucznia a kształtowanie jego osiągnięć szkolnych 182
4.9. Uogólnienia i wnioski końcowe z badań 186
Zakończenie 191
Bibliografia 193
Aneks 215
