WIDZIEĆ I BYĆ WIDZIANYM WYŁANIANIE SIĘ Z PSYCHICZNEGO AZYLU

Opis

Z przedmowy do książki Johna Steinera "Widzieć i być widzianym Wyłanianie się z psychicznego azylu" :

"W niniejszym zbiorze esjeów John Steiner kontynuuje rozważania, które rozpoczął w swojej świetnej książce Psychiczny azyl (1993/2010). Prowadzi dalej wnikliwe badania patologicznej organizacji obronnej i związanych z nią gratyfikacji, które inicjują ustanowienie stanu psychicznego marazmu i go podtrzymują. Pacjent, którego narcyzm jest kruchy, chroni się w stanie umysłu nazwanym psychicznym azylem, szukając ucieczki przed dręczącym go nieznośnym lękiem.

W Widziec i być widzianym. Wyłanianie się z psychicznego azylu Steiner analizuje skomplikowaną sieć motywów, które skłaniają pacjenta do tego, by nie opuszczał swojego wewnętrznego schronienia. Wiele z tych motywów koncentruje się wokół ostrego lęku przed eksperementalnymi stanami: z jednej strony paranoją, a drugiej - melancholią.

Swoje twórcze wysiłki Steiner opiera na wcześniejszym wkładzie Freuda, Melanie Klein, Rosenfelda, Biona, Hanny Segal, Betty Joseph, Hansa Loewalda, Michaela Feldmana i Rona Brittona - by wymienić tylko najważniejsze nazwiska. W niniejszej książce autor prezentuje również nowe idee dotyczące uczuć zakłopotania, wstydu i upokorzenia, którym jednostka podlega, gdy nie może uniknąć sytuacji, kiedy widzi lub jest widziana. W tych kwestiach Steiner czerpie inspirację z różnych analitycznych źródeł, w tym z psychologii self i podejścia feministycznego.

Trzeba zauważyć, że autor kładzie szczególny nacisk na subiektywne doświadczenie, które staje się promotorem zmiany. Jakie uczucia towarzyszą wyłanianiu się z psychicznego azylu? Byciu przedmiotem spojrzenia innej osoby? Jak uczucie upokorzenia podkopuje poczucie własnej siły i dążenia do celu? Jakie uczucia wzbudza bycie widzianym przez analityka - tak w przestrzeni fizycznej, jak i psychicznej? Jak znaleźć "te właściwe słowa", to znaczy takie, które zapewnią zrozpaczonemu analizantowi poczucie bezpieczeństwa i stworzą wrażenie, że jest rozumiany. Analitycy mają obszerny słownik, za pomocą którego opisują procesy i problemy związane ze zmianą psychiczną. Mówią o niepokoju, zawiści, załamaniu poczucia wszechmocy, zależności, separacji i żałobie, o poczuciu winy i brzemieniu reparacji. Jednak tutaj napotkamy inne sformułowania wywodzące się wprost z doświadczenia: opuszczanie azylu to jak opuszczanie kryjówki, pozostawanie w ukryciu, przemożny wpływ spojrzenia obiektu, poczucie małości, niższości i wykluczenia; żałoba i pojawiający się w jej wyniku dystans, który pozwala zobaczyć siebie i obiekty realistycznie i w szerszej perspektywie; oraz czułość!

Oczywiście, takie i podobne określenia były już używane i omawiane w przeszłości. Autor konsekwentnie stara się używać języka doświadczenia, uwypuklając treści fantazji związanych z obronami, zastojem i ryzykiem zmiany; równocześnie nie traci z oczu tego, jak pacjent doświadcza aktualnych zdarzeń w świecie zewnętrznym. Ten punkt widzenia doświadczalnika wymaga ciągłego brania pod uwagę problemów wprowadzanych przez siły niezależne od umysłu, działające w zewnętrznym środowisku pacjenta.

Skupienie się na subiektywnych przeżyciach pozwala lepiej poczuć nieustępliwy opór analizanta przed zmianą. Używając terminologii Heinza Kohuta, psychoanaliza potrzebuje języka bliskiego doświadczeniu po to, by ułatwić i zintenfisykować empatyczną identyfikację analityka z unieruchomionym, zatrzymanym w psychicznym rozwoju analizantem. Taka identyfikacja umożliwia wypracowanie interwencji, które mogą pomóc pacjentowi wyjść z ukrycia i pozostać na widoku tak długo, by proces analityczny mógł posunąć się do przodu. 

Na koniec John Steiner szczegółowo przedstawia aktualne kleinowskie podejście do kwestii oporu. Rozszerza i przeformułowuje niektóre od dawna uznane poglądy i ich praktyczne zastosowania. Jego eseje pomagają w lepszym zrozumieniu siły mechanizmów obronnych i ich ograniczających skutków. Dążąc do wyznaczonych celów, podsumowuje i wzbogaca współczesne rozumienie wielu innych aspektów psychoanalitycznej pracy. Niniejszą książkę można bez wahania uznać za doskonałe uzupełnienie wielkiego eseju Freuda Analiza skończona i nieskończona (1937/2007)".