CUKRZYCA TOM 1

Spis treści

Oto spis treści pozycji TOM1 - Cukczyca Sieradzki Jacek :

1. Perspektywa historyczna.

Historia powszechna diabetologii.

Rozwój diabetologii w Polsce.

2. Prawidłowy metabolizm ustroju człowieka i jego zaburzenia w cukrzycy.

Metabolizm.

Metabolizm węglowodanów.

Metabolizm tłuszczów (lipidów).

Metabolizm białek.

Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy.

3. Budowa wysp Langerhansa.

Wprowadzenie.

Rozwój trzustki.

Część zewnątrzwydzielnicza trzustki.

Część endokrynowa trzustki (wyspy Langerhansa).

Oddziaływania pomiędzy komórkami B w wyspie trzustkowej.

Unaczynienie trzustki.

Unerwienie trzustki.

Drenaż limfatyczny trzustki.

4. Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki.

Gen insuliny i jego regulacja na poziomie transkrypcji.

Insulina i jej receptor.

Białka zawierające domeny SH2, SH3 i PH i ich udział w przekazywaniu sygnału przez receptor insuliny.

Synteza insuliny - mechanizmy regulatorowe na poziomie transkrypcji.

Podstawowe mechanizmy molekularne wyzwalane przez glukozę w komórkach B trzustki.

Glukagon i inne chormony części endokrynowej trzustki.

Wzajemne oddziaływanie i regulacja aktywności komórek endokrywnoych trzustki.

5. Receptor i szlak działania insuliny - budowa i funkcja 

Wprowadzenie.

Budowa receptora insulinowego.

Wiązanie insuliny w tkankach docelowych.

Białka tworzące wewnątrzkomórkowe sieci sygnałowe dla insuliny.

Szlaki transmisji sygnałów wewnątrzkomórkowych wiodące do końcowych efektów biologicznych insuliny.

Końcowe efekty działania insuliny w komórkach docelowych.

Szlaki transmisji wewnątrzkomórkowych sygnałów zależne od insuliny w wybranych stanach fizjologicznych i patofizjologicznych.

Podsumowanie.

6. Podział, diagnostyka i epidemiologia cukrzycy 

6.1. Podział i diagnostyka cukkrzycy.

Perspektywa historyczna podziału cukrzycy.

Definicja i podział cukrzycy.

Dysfunkcja wokół podziału cukrzycy.

Rozpoznawanie cukrzycy.

Stan przedcukrzycowy.

Diagnostyczne testy czynnościowe gospodarki węglowodaneowej.

6.2. Epidemiologia cukrzycy typu 1.

Wprowadzenie.

Rys historyczny.

Zapadalność i chorobowość związane z cukrzycą typu 1 na świecie.

Cukrzyca typu 1 w Stanach Zjednoczonych.

Cukrzyca typu 1 w Polsce.

Czynniki ryzyka cukrzycy typu 1.

Inne typy cukrzycy u dzieci i młodzieży.

Umieralność chorych na cukrzycę typu 1.

6.3. Epidemiologia cukrzycy typu 2.

Wprowadzenie.

Rys historyczny.

Podstawowe definicje epidemiologiczne.

Historia nazewnictwa i kryteriów diagnostycznych cukrzycy typu 2.

Kryteria diagnostyczne cukrzycy.

Chorobowość z powodu cukrzycy typu 2 na świecie.

Cukrzyca nierozpoznana na świecie w 2017 roku.

Nieprawidłowa tolerancja glukozy (IGT) na świecie w 2017 roku.

Chorobowość z powodu zaburzeń gospodarki węglowodanowej u kobiet w ciąży.

Cukrzyca typu 2 u dzieci i młodzieży.

Cukrzyca u osób powyżej 65 roku życia na świecie w 2017 roku.

Czynniki ryzyka cukrzycy typu 2.

Umieralność chorych na cukrzycę typu 2.

7. Etiopatogeneza cukrzycy.

7.1. Etiopatogeneza cukrzycy typu 1.

Wprowadzenie.

Udział czynników genetycznych.

Udział czynników środowiskowych.

Reakcja humoralna.

Reakcja komórkowa.

Zmiany narządowe w trzustce i komórkowe wysp Langerhansa.

Podsumowanie.

7.2. Patogeneza i genetka cukrzycy typu 2.

Wprowadzenie.

Rola komórki B w powstawaniu cukrzycy typu 2.

Rola insulinooporności w powstawaniu cukrzycy typu 2.

Rola zwiększonej sekrescji glukagonu w patogenezie cukrzycy typu 2.

Upośledzenie sekcji hormonów interaktywnych a rozwój cukrzycy typu 2.

Zaburzenia ilościowe i jakościowe bakteryjnej flory jelitowej a rozwój cukrzycy typu 2.

Podłoże genetyczne cukrzycy typu 2.

Podsumowanie.

7.3. Etiopatogeneza cukrzycy monogenowej.

Wprowadzenie.

Monogenowe formy cukrzycy z dominującym defektem w zakresie sekrecji insuliny.

Genetycznie uwarunkowane zespoły insulinooporności.

Podsumowanie.

7.4. Diagnostyka różnicowa cukrzycy monogenowej.

Wprowadzenie.

Kryteria kliniczne podejrzenia cukrzycy monogenowej.

Badania dodatkowe w różnicowaniu cukrzyc monogenowych.

Kalkulatory prawdopodobieństwa jako użyteczne narzędzia diagnostyki róznicowej cukrzyc monogenowych.

Podsumowanie.

7.5. Poradnictwo genetyczne w cukrzycy.

Genetyka w praktyce diabetologicznej - wprowadzenie.

Rola poradnictwa genetycznego w monogenowych formach cukrzycy.

Poradnictwo genetyczne w złożonych formach cukrzycy typu 1 i typu 2.

Podsumowanie.

8. Otyłość a cukrzyca.

8.1. Wzajemna zależność między otyłością a cukrzycą.

Epidemiologia.

Definicja i klasyfikacja.

Diagnostyka.

Przyczyny otyłosci.

Rola tkanki tłuszczowej.

Udział otyłości w patogenezie cukrzycy typu 2.

Zwiększone ryzyko chorób towarzyszących otyłości w cukrzycy.

Leczenie.

8.2. Rola chirurgii metabolicznej w leczeniu cukrzycy typu 2.

Cukrzyca typu 2 i inne powikładnia otyłości.

Epidemiologia.

Leczenie cukrzycy.

Rozwój chirurgii metabolicznej.

Mechanizmy wpływające na przebieg cukrzycy i jej ustępowania po operacjach bariatycznych.

Wskazania do leczenia operacyjnego.

Rodzaje oeracji bariatrycznych i metabolicznych.

Wyniki leczenia operacyjnego.

Ograniczenia stosowania metod chirurgicznych w leczeniu cukrzycy typu 2.

9. Obraz kliniczny cukrzycy.

9.1. Charakterystyka obrazu klinicznego cukrzycy.

Wprowadzenie.

Cukrzyca typu 1.

Cukrzyca typu 2.

Postacie cukrzycy trudne do sklasyfikowania.

Cukrzyca ciążowa.

Inne typy cukrzycy.

Różnorodność obrazu klinicznego cukrzycy monogenowej.

Różnorodność obrazu klinicznego cukrzyc wtórnych.

Powikłania naczyniowe cukrzycy.

Objawy kliniczne zmian skórnych w przebiegu cukrzycy.

Objawy kliniczne ze strony układu kostno-stawowego w przebiegu cukrzycy.

Objawy kliniczne chorób płuc w przebiegu cukrzycy.

Objawy kliniczne chorób jamy ustnej w przebiegu cukrzycy.

Inne powikłania występujące u chorych na cukrzycę.

9.2. Obraz kliniczny cukrzycy typu 1 u osób dorosłych.

Wprowadzenie.

Kliniczna remisja choroby.

Peptyd C.

Autoprzeciwciała przeciw antygenom wysp trzustkowych.

Cukrzyca typu LADA - postać hybrydowa cukrzycy.

Insulinooporność w cukrzycy typu 1 - cukrzyca podwójna.

Pamięć metaboliczna.

Przewlekłe powikłania cukrzycy.

Ostre powikłania cukrzycy.

Objawy związane z insulinoterapią.

Schorzenia autoimmunologiczne towarzyszące cukrzycytypu 1.

9.3. Obraz kliniczny cukrzycy typu 2.

Wprowadzenie.

Objawy kliniczne związane z nieprawidłowym stężeniem glukozy.

Objawy cukrzycy ze strony narządu wzroku.

Objawy makroangiopatii, choroba niedokrwienna serca.

Obraz kliniczny mikroangiopatii - nefropatia cukrzycowa.

Objawy bólowe w przebiegu polineuropatii.

Objawy w przebiegu neuropatii autonomicznej.

10. Prewencja cukrzycy.

10.1. Perspektywy profilaktyki i terapii cukrzycy typu 1.

Wprowadzenie.

Identyfikacja osób, u których można zastosować metody prewencji cukrzycy typu 1.

Prewencja cukrzycy autoimmunologicznej - modele zwierzęce.

Terapia antygenami swoistymi.

Terapia immunosupresyjna.

Terapie komórkowe.

Immunomodulacyjna terapia genowa.

Regeneracja komórek B wysp trzustkowych i/lub zapobieganie ich apoptozie.

Przeszłość prewencji cukrzycy typu 1.

10.2. Prewencja cukrzycy typu 2.

Podstawy etiopatogenetyczne prewencji cukrzycy typu 2.

Interwencje prewencyjne dotyczące trybu życia.

Farmakologiczna interwencja prewencyjna.

Znaczenie programów prewencji cukrzycy w zapobieganiu chorobom układu krążenia.

Zalecenia prewencyjnej farmakoterapii w stanie przedcukrzycowym.

Interwencyjne badania sercowo-naczyniowe - znaczenie w prewencji cukrzycy.

Ograniczenia prewencji cukrzycy typu 2.

Próby prewencji populacyjnej cukrzycy typu 2.

11. Badania laboratoryjne w diagnostyce cukrzycy.

Oznaczanie glikemii w diagnostyce zaburzeń metabolizmu glukozy.

Oznaczanie glikemii w rozpoznawaniu cukrzycy i stanu przedcukrzycowego.

Inne badania laboratoryjne stosowane w diagnostyce cukrzycy.

Ocena glikemi w monitorowaniu leczenia cukrzycy.

Retrospektywne wskazówki glikemii.

Inne retrospektywne wskaźniki glikemii.

Badania lipidowe.

Badania laboratoryjne w diagnostyce cukrzycowej choroby nerek.

12. Monitorowanie przebiegu cukrzycy.

Wprowadzenie.

Monitorowanie glikemii.

Hemoglobina glikowana (HbA 1c).

Monitorowanie parametrów pozaglikemicznych.

13. Duże badania kliniczne i wytyczne postępowania. Kryteria wyrównania cukrzycy.

13.1. Zasady i podstawowe pojęcia.

Wprowadzenie.

Hierarchia dowodów naukowych - rodzaje badań.

Wiarygodnośc badań klinicznych.

Punkty końcowe w badaniach.

Interpretacja wyników badań.

13.2. Badania kliniczne zgodne z medycyną opartą na dowodach.

Badania dotyczące cukrzycy typu 1.

Badania dotyczące cukrzycy typu 2.

Badania dotyczące interwencji wieloczynnikowej.

Badania dotyczace czynników ryzyka sercowo-naczyniowego w cukrzycy.

13.3. Wytyczne i standardy postępowania.

13.4. Kryteria wyrównania cukrzycy.

13.5. Miejsce medycyny opartej na faktach w diabetologii.

14. Leczenie niefarmakologiczne cukrzycy.

14.1. Leczenie chorych na cukrzycę dietą.

Możliwości stosowania leczenia żywieniowego w cukrzycy.

Żywienie a kontrola glikemii poposiłkowych w cukrzycy typu 1.

Podsumowanie.

14.2. Znaczenie aktywności fizycznej w leczeniu cukrzycy.

Wprowadzenie.

Poziom aktywności fizycznej populacji europejskiej.

Metabolizm wysiłkowy.

Wpływ wysiłku fizycznego na bilans energetyczny.

Wpływ wisiłku fizycznego na insulinooporność.

Wpływ wysiłku fizycznego na glikemię poposiłkową u chorych na cukrzycę typu 2.

Wpływ wysiłku fizycznego na układ krążenia.

Wpływ wysiłku fizycznego na układ krzepnięcia i fibrynolizy oraz funkcję śródbłonka.

Wysiłek fizyczny a reaktywne formy tlenu.

Wpływ wysiłku fizycznego na układ ruchu.

Ocena stanu chorego przed przystąpieniem do treningu fizycznego.

Metodyka stosowania wysiłku fizycznego u chorych na cukrzycę.

Zasady obciążania wysiłkiem fizycznym chorych na cukrzycę typu 1.

Obliczanie dawki insuliny w związku z planowanym wysiłkiem fizycznym. u chorych na cukrzyce typu 1 i typu 2.

Niepożądane następstwa treningu fizycznego.

Przeciwwsakzania do treningu fizycznego u chorych na cukrzycę.

Aktywnośc fizyczna w prewencji cukrzycy.

Wysiłek fizyczny u osób starszych chorych na cukrzycę.

15. Leczenie farmakologiczne cukrzycy typu 2.

15.1. Metformina.

Wprowadzenie.

Mechanizm działania.

Miejsce w terapii cukrzycy.

Inne zastosowania metforminy.

Podsumowanie.

15.2. Pochodne sulfonylomocznika i glinidy.

Wprowadzenie.

Pochodne sulfonylomocznika.

Glinidy.

15.3. Glitazony.

Wprowadzenie.

Budowa i farmakokinetyka.

Mechanizm działania.

Efekty działania.

Inne działania glitazonów.

Skuteczność kliniczna.

Stosowanie glitazonów w leczeniu cukrzycy.

Formy farmaceutyczne i ich dostępność.

Działania nieporządane glitazonów.

Interakcje z innymi lekami.

Podsumowanie.

15.4. Inhibilatory alfa-glukozydazy.

Wprowadzenie.

Mechanizm działania.

Skuteczność kliniczna.

Podsumowanie.

15.5. Leki oddziałujące na oś inkretynową.

Fizjologiczne działanie osi jelitowo-trzustkowej.

Oś jelitowo-trzustkowa w cukrzycy typu 2.

Leki stymulujące receptor GLP-1.

Inhibitory dipeptydylopeptydazy 4.

Miejsce leków inkretynowych w schematach terapeutycznych.

Bezpieczeństwo i perspektywy stosowania leków inkretynowych.

15.6. Inhibilitory sodowo-glukozowego transportera glukozy 2 (SGLT2).

Wprowadzenie.

Udział nerek w homeostazie glikemii.

Tkankowe transportery glukozy.

Inhibilatory transporterów sodowo-glukozowych.

Inhibilitory SGLT2 w praktyce klinicznej.

Podsumowanie.

15.7. Leczenie insuliną cukrzycy typu 2.

Wprowadzenie.

Wstępne leczenie insuliną.

Przejściowe leczenie insuliną.

Trwałe włączanie insulinoterapii.

15.8. Ogólne zasady leczenia cukrzycy typu 2.

Wprowadzenie.

Terapia wieloczynnikowa.

Indywidualizacja intensywności terapii przeciwhiperglikemicznej.

Dobór leków przeciwhiperglikemicznych na podstawie występowania powikłań naczyniowych.

15.9. Cukrzyca u osób w podeszłym wieku.

Definicja podeszłego wieku.

Epidemiologia cukrzycy u osób w podeszłym wieku.

Metabolizm glukozy u osób w podeszłym wieku.

Odmienności symptomatologiczne.

Leczenie cukrzycy u osób w podeszłym wieku.

16. Leczenie insuliną cukrzycy typu 1.

16.1. Ogólne zasady insulinoterapii.

Rozwój insulinoterapii.

farmakologia i rodzaje insulin.

Zasady i cele stosowania insuliny.

Praktyczne zasady wdrażania i modyfikowani insulinoterapii.

Leczenie pompami insulinowymi.

Insulinoterapia metodą "zamkniętej pętli".

Powikłania i problemy związane z insulinoterapią.

16.2. Praktyczne aspekty insulinoterapii u dorosłych chorych na cukrzycę typu 1.

Wprowadzenie.

Uzupełnianie insulinoterapii za pomocą metforminy.

Podstawowe błędy insulinoterapii u chorych na cukrzycę typu 1.

Powikłania insulinoterapii.

17. Alternatywne i eksperymentalne metody leczenia cukrzycy.

Przeszczepianie trzustki i wysp Langerhansa.

Biotechnologiczna sztuczna trzustka.

Przeszczepianie komórek macierzystych.

Insulina wziewna i podawana doustnie.

Farmakoterapia alternatywna.

Potencjalne terapeutyczne zastosowanie peptydu C.