Choroby skóry - czym są, przyczyny, najczęstsze choroby skóry
Skóra, nasz największy narząd, pełni nie tylko funkcję ochronną, lecz także odgrywa istotną rolę w regulacji temperatury ciała oraz komunikacji sensorycznej z otoczeniem. Niemniej jednak, jak każdy inny organ, skóra jest podatna na różnorodne schorzenia, które mogą znacząco wpłynąć na nasze zdrowie i komfort życia.
Choroby skóry - definicja
Choroby skóry to schorzenia, dotykające skóry i jej struktur.
Choroby skóry to zespół schorzeń i dolegliwości, które dotyczą skóry ludzkiej oraz jej struktur, takich jak paznokcie i włosy.
Definicja chorób skóry
Objawiają się one różnorodnymi zmianami, takimi jak wysypki, zaczerwienienia, owrzodzenia czy zmiany pigmentacyjne, wynikającymi z różnych przyczyn, w tym genetycznych, immunologicznych, infekcyjnych, hormonalnych, środowiskowych oraz związanych z trybem życia.
Przyczyny chorób skóry
Choroby skóry mogą mieć różne przyczyny, a niektóre z najczęstszych z nich to:
- Czynniki genetyczne - niektóre choroby skóry mają podłoże genetyczne, takie jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.
- Infekcje - infekcje bakteryjne (np. liszajec zakaźny), infekcje wirusowe (np. opryszczka), infekcje grzybicze (np. grzybica skóry) mogą prowadzić do różnych chorób skóry.
- Reakcje alergiczne - skóra może reagować alergicznie na substancje kontaktowe, prowadząc do kontaktowego zapalenia skóry.
- Czynniki środowiskowe - narażenie na promieniowanie UV, zanieczyszczenia powietrza i inne czynniki środowiskowe mogą przyczyniać się do rozwoju chorób skóry, takich jak starzenie się skóry czy zmiany barwnikowe.
- Choroby autoimmunologiczne - dolegliwości takie jak toczeń rumieniowaty układowy mogą prowadzić do zmian skórnych.
- Choroby metaboliczne - niektóre choroby metaboliczne, jak cukrzyca, mogą wpływać na kondycję skóry.
- Stres i zaburzenia psychiczne - zaburzenia psychiczne i stres mogą wpływać na stan skóry, np. poprzez nasilenie objawów łuszczycy.
- Czynniki hormonalne - zmiany hormonalne, jak te występujące w okresie dojrzewania, ciąży czy menopauzy, mogą wpływać na kondycję skóry.
Zrozumienie tych przyczyn jest kluczowe dla odpowiedniego diagnozowania i leczenia chorób skóry oraz dla zapobiegania ich wystąpieniu.
Charakterystyczne objawy chorób skóry
Objawy chorób skóry mogą być różnorodne i zależą od konkretnego schorzenia. Wśród często występujących objawów znajdują się:
- Wysypki - mogą przybierać różne formy, takie jak plamy, grudki, pęcherze czy strupy. Przykładem może być wysypka w łuszczycy czy wypryskach atopowych.
- Zaczerwienienia - skóra może być zaczerwieniona na skutek reakcji alergicznych, infekcji lub stanów zapalnych.
- Świąd - może towarzyszyć wielu schorzeniom skórnym, takim jak pokrzywka czy egzema.
- Owrzodzenia - mogą wynikać z przewlekłych stanów zapalnych lub infekcji, takich jak liszajec zakaźny.
- Blizny i przebarwienia - po zagojeniu się ran lub po przebytych chorobach mogą pozostawać blizny lub zmiany pigmentacyjne.
- Włosy i paznokcie - zmiany dotyczące włosów (takie jak wypadanie włosów) lub paznokci (pofałdowanie, zmiana koloru) mogą być objawem chorób skórnych.
- Sucha skóra - sucha i łuszcząca się skóra może być objawem wielu schorzeń, w tym łuszczycy czy łuszczycowego zapalenia skóry.
- Ból lub pieczenie - niektóre choroby skóry mogą być bolesne lub powodować uczucie pieczenia, np. opryszczka czy pęcherzyca.
- Zgrubienia lub guzy - zgrubienia skóry mogą być wynikiem różnych procesów chorobowych, np. brodawki czy guzy skóry.
Rozpoznanie chorób skóry często wymaga skonsultowania się z dermatologiem, który na podstawie obserwacji objawów oraz dodatkowych badań będzie w stanie postawić odpowiednią diagnozę i zlecić odpowiednie leczenie.
Najczęściej spotykane choroby skóry
Wśród najczęstszych chorób skóry możemy wymienić następujące dolegliwości:
- Łuszczyca - przewlekła choroba autoimmunologiczna, charakteryzująca się szybkim namnażaniem się komórek skóry, co prowadzi do powstawania czerwonych, łuszczących się placków. Objawy mogą występować na dowolnej części ciała, często z towarzyszącym świądem.
- Egzema (atopowe zapalenie skóry) - choroba przewlekła, często występująca u osób z predyspozycją genetyczną, objawiająca się suchą, swędzącą skórą oraz zapaleniem. Występują przewlekłe nawroty, które mogą być spowodowane przez alergeny, stres lub inne czynniki.
- Grzybica skóry (dermatofitoza) - infekcja skóry wywołana przez grzyby dermatofity, które rozwijają się w warstwie rogowej naskórka. Objawy mogą obejmować zmiany o charakterze grudek, pęcherzyków, łusek lub rumienia, zazwyczaj w miejscach wilgotnych i ciepłych.
- Trądzik - choroba skóry, charakteryzująca się zatykaniem i zapaleniem gruczołów łojowych, prowadząca do powstawania zaskórników, grudek, krostek oraz innych zmian zapalnych. Najczęściej dotyczy obszarów twarzy, pleców i klatki piersiowej.
- Świerzb - wywoływana przez roztocza Sarcoptes scabiei, infekcja skóry charakteryzuje się intensywnym świądem, szczególnie nocnym oraz występowaniem charakterystycznych linii i pęcherzyków.
- Łojotokowe zapalenie skóry - przewlekła choroba skóry, charakteryzująca się łojotokiem (nadmierną produkcją łoju) oraz zapaleniem skóry. Objawia się łuskami, zaczerwienieniem oraz czasem ropnymi grudkami, zwykle na obszarze owłosionej skóry głowy lub w okolicach twarzy (np. wokół nosa, brwi, linii włosów).
- Choroby tkanki łącznej - choroby takie jak toczeń rumieniowaty układowy czy twardzina układowa mogą prowadzić do różnorodnych zmian skórnych, takich jak stwardnienia skóry, owrzodzenia lub zmiany barwnikowe. Są to choroby autoimmunologiczne, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki.
- Zapalenie mieszków włosowych - może być spowodowane przez bakterie, wirusy lub grzyby. Objawia się stanem zapalnym mieszków włosowych, które mogą być bolesne, zaczerwienione, a czasem ropne. Przykładem jest liszajec zakaźny, wywoływany przez bakterię.
- Kontaktowe zapalenie skóry - wynika z reakcji alergicznej lub nadwrażliwości skóry na substancje drażniące lub alergeny, takie jak detergenty, kosmetyki, metale czy rośliny. Objawia się zaczerwienieniem, wysypką, pęcherzami lub suchością skóry w miejscu kontaktu.
- Choroby bakteryjne skóry - zakażenia bakteryjne takie jak liszajec zakaźny (wywołany przez bakterię Streptococcus pyogenes) lub różyca (wywołana przez bakterię Staphylococcus aureus), które objawiają się zmianami skórnymi, takimi jak pęcherze, owrzodzenia czy zaczerwienienia.
- Różnego rodzaju wykwity skórne - ogólny termin określający różnorodne zmiany na skórze, takie jak pęcherze, grudki, plamy czy guzki. Mogą być wynikiem różnych chorób skórnych, takich jak trądzik, łuszczyca, egzema czy liszajec.
Wymienione choroby skóry różnią się pod względem przyczyn, objawów oraz metod leczenia. W przypadku podejrzenia choroby skórnej zaleca się skonsultowanie się z dermatologiem w celu prawidłowego rozpoznania i odpowiedniego leczenia.
- Anna Zalewska-Janowska, Honorata Błaszczyk, Choroby skóry. PZWL, 2008.
- A. Pituch-Noworolska, Immunologiczne choroby skóry. Edra Urban & Partner, 2020.
- Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski, Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022.
- J. Narbutt, Choroby alergiczne skóry w praktyce lekarza rodzinnego. Edra Urban & Partner, 2021.