MAŁA ANATOMIA KLINICZNA

Spis treści

Mała anatomia kliniczna

Autor: Bogdan Ciszek, Krzysztof Krasucki, Ryszard Aleksandrowicz

1. Reguły opisu anatomicznego

Części i okolice ciała ludzkiego (partes et regiones corporis humani; parts and regions of human body)

Osie, płaszczyzny i kierunki ciała ludzkiego (axes, plana et directiones corporis humani; axes planes and directions in the human body) 

2. Anatomia układów narządów i tkanek

Kości i ich połączenia (ossa et juncturae; bones and joints)

Układ mięśniowy (systema musculare; muscular system) 

Układ nerwowy (systema nervosum; nervous system)

Narządy zmysłów (organa sensum; sensory organs) 

Układ sercowo-naczyniowy (systema cardiovasculare; cardiovascular system)

Układ chłonny (systema lymphaticum; lymphatic system) 

Układ krwiotwórczy (systema sanguiniformis)

Układ oddechowy (systema respiratorium; respiratory system)

Układ trawienny (systema digestorium; alimentary system) 

Układ wewnątrzwydzielniczy (systema endocrinum; endocrine system) 

Układ moczowo-płciowy (systema urogenitale; urogenital system)

Układ powłokowy (systema integumentale; integumental system) 

3. Anatomia kości i ich połączeń 

Kręgi, kręgosłup (vertebrae, collumna vertebralis; vertebrae, spine)

Połączenia i ruchomość kręgosłupa

Połączenia trzonów

Połączenia łuków 

Żebra i klatka piersiowa (costae et thorax; ribs and chest) 

Obręcz kończyny górnej (cingulum membri superioris; pectoral girdle; shoulder girdle) 

Kończyna górna, część wolna (membrum liberum superius; free upper extremity) 

Połączenia kończyny górnej

Obręcz kończyny dolnej (cingulum membri inferioris; cingulum pelvicum; pelvic girdle)

Kończyna dolna, część wolna (membrum liberum inferius; lower free extremity)

Połączenia części wolnej kończyny dolnej 

Czaszka (cranium; skull)

Budowa ogólna

Kości czaszki

Doły czaszki (fossae cranii; cranial fossae)

4. Ośrodkowy układ nerwowy 

Rdzeń kręgowy (medulla spinalis; spinal cord) 

Drogi rdzenia kręgowego (tractus (trtr.) medullae spinalis; pathways of the spinal cord) 

Unaczynienie rdzenia kręgowego

Opony rdzenia kręgowego (meninges spinalis; spinal meninges) 

Mózgowie i układ komorowy 

Jądra nerwów czaszkowych (nuclei nervorum cranialium; nuclei of cranial nerves)

Móżdżek (cerebellum; cerebellum)

Mózg (cerebrum; forebrain)

Międzymózgowie (diencephalon) 

Budowa wzgórza (thalamus)

Półkula mózgu (haemispherium cerebri; cerebral haemisphere) 

Cytoarchitektonika i ośrodki czynnościowe kory mózgu 

Komora boczna lewa i prawa (ventriculus lateralis; lateral ventricle)

Jądra podstawy (nuclei basales; basal nuclei)

Układ limbiczny (systema limbicum; limbic system) 

Istota biała półkuli mózgu (substantia alba haemispheri cerebri; white matter of the cerebral haemisphere) 

Topografia mózgu na przekrojach (sectiones cerebri; sections of cerebrum) 

Drogi nerwowe

Droga węchowa (tractus sensus olfactorius; olfactory pathway)

Droga smakowa (tractus gustatorius; gustatory tract) 

Droga wzrokowa (tractus sensus opticus; optic pathway) 

Droga słuchowa (tractus acusticus; acoustic pathway)

Droga czucia równowagi (tractus vestibularis; vestibular pathways)

Drogi czucia dotyku, bólu i temperatury oraz czucia głębokiego

Ruchowe drogi nerwowe – drogi piramidowe

Unaczynienie mózgowia

Mięśnie żucia (musculi masticatorii; masticatory muscles)

Naczynia głowy i szyi 

Tętnica podobojczykowa (a. subclavia; subclavian artery)

Powrózek naczyniowo-nerwowy szyi 

Żyły głowy i szyi  

Układ chłonny głowy i szyi

Układ nerwowy głowy i szyi 

Splot szyjny (plexus cervicalis; cervical plexus)

Splot ramienny (plexus brachialis; brachial plexus)

Pień współczulny (truncus sympathicus; sympathetic trunk) 

Nerwy czaszkowe (nn. craniales; cranial nerves)

Trzewa szyi 

Krtań (larynx)

Tarczyca (glandula thyroidea; thyroid gland) i przytarczyce (glandula parathyroidea; parathyroid gland) 

Trzewa głowy 

Jama ustna (cavitas oris; oral cavity) 

Gardło (pharynx)

Nos i jama nosowa 

Ucho

Oko (oculus; eye) i oczodół (orbita; orbite) 

Siodło tureckie (sella turcica)

Zatoka jamista (sinus cavernosus; cavernous sinus)

Topografia głowy i szyi na przekrojach 

6. Klatka piersiowa

Ściany klatki piersiowej

Gruczoł sutkowy (glandula mammaria; mammary gland)

Mięśnie klatki piersiowej (musculi thoracis; muscles of thorax) 

Powięzie klatki piersiowej

Tętnice ścian klatki piersiowej

Żyły ścian klatki piersiowej 

Układ chłonny ścian klatki piersiowej 

Unerwienie ścian klatki piersiowej

Przestrzeń międzyżebrowa (spatium intercostale; intercostal space) 

Pacha (axilla)

Śródpiersie (mediastinum) 

Narządy śródpiersia

Naczynia śródpiersia

Układ chłonny śródpiersia

Nerwy śródpiersia

Serce (cor; heart)

Położenie serca 

Osierdzie (pericardium)

Budowa zewnętrzna serca

Budowa wewnętrzna serca

Naczynia serca (vasa cordis; heart vessels) 

Unerwienie serca

Płuca i opłucna 

Płuca (pulmones; lungs) 

Segmenty oskrzelowo-płucne (segmenta bronchopulmonalia)

Opłucna (pleura)

7. Brzuch (abdomen; belly) 

Okolica i jama brzucha

Mięśnie brzucha (musculi abdominis; abdominal muscles)

Ściana przednia brzucha

Kanał pachwinowy, przepukliny (canalis inguinalis, herniae; inguinal canal, hernias) 

Ściany kanału pachwinowego

Ściana tylna brzucha

Ściana dolna brzucha

Naczynia ścian brzucha

Tętnice ścian brzucha

Żyły ścian brzucha

Otrzewna (peritoneum) 

Elementy rozwoju otrzewnej warunkujące topografię narządów 

Narządy jamy brzusznej właściwej 

Żołądek (ventriculus; gaster, stomach) 

Śledziona (splen/lien;spleen) 

Jelito cienkie (intestinum tenue;small intestine) 

Jelito grube (intestinum crassum; large intestine)

Wątroba (hepar; liver) i drogi żółciowe 

Trzustka (pancreas)

Naczynia tętnicze trzew brzucha

Układ żyły wrotnej (vena porta hepatis; hepatic portal vein)

Układ chłonny jamy brzusznej 

Unerwienie jamy brzusznej 

8. Przestrzeń zaotrzewnowa i układ moczowo-płciowy 

Przestrzeń zaotrzewnowa (spatium retroperitoneale; retroperitoneal space)

Wielkie naczynia przestrzeni zaotrzewnowej i miednicy

Węzły chłonne (nodi lymphatici; lymphatic nodes) przestrzeni zaotrzewnowej i miednicy

Układ nerwowy przestrzeni zaotrzewnowej i miednicy 

Układ autonomiczny 

Nadnercza (glandula suprarenalis; suprarenal gland) 

Nerka (ren; kidney)

Moczowód (ureter; ureter) 

Nasieniowód (ductus deferens)

Osłonki jądra

Gruczoł krokowy (prostata)

Prącie (penis) i cewka moczowa męska (urethra masculina; male urethra)

Układ rozrodczy żeński

Jajnik (ovarium; ovary) 

Jajowód (tuba uterina; salpinx; uterine tube) 

Macica (uterus)

Pochwa (vagina)

Krocze (perineum) 

Krążenie płodowe (circulatio fetus) 

Dno miednicy (fundus pelvis; pelvic floor) 

9. Grzbiet (dorsum; back)

Mięśnie powierzchowne grzbietu (musculi dorsi superficiales; superficial muscles of the back)

Mięśnie głębokie grzbietu (musculi dorsi profundi; deep muscles of the back)

10. Kończyna górna

Mięśnie obręczy kończyny górnej (musculi cinguli; muscles of pectoral girdle)

Mięśnie ramienia (musculi brachii; muscles of arm) 

Grupa przednia mięśni ramienia

Grupa tylna mięśni ramienia

Mięśnie przedramienia (musculi antebrachii; muscles of forearm) 

Grupa przednia mięśni przedramienia 

Grupa boczna mięśni przedramienia 

Grupa tylna mięśni przedramienia 

Mięśnie ręki (musculi manus; muscles of the hand)

Mięśnie kłębu kciuka

Mięśnie kłębika

Mięśnie międzykostne (musculi interossei; interossous muscles) 

Mięśnie glistowate (musculi lumbricales; lumbricals)

Pochewki włókniste i maziowe ręki (vaginae fibrosae et synoviales manus; fibrous and synovial vaginae of the hand)

Pochewki grzbietowe ścięgien ręki 

Pochewki dłoniowe ścięgien ręki

Naczynia kończyny górnej

Tętnice kończyny górnej

Żyły kończyny górnej

Układ chłonny 

Unerwienie kończyny górnej

11. Kończyna dolna

Mięśnie obręczy (musculi cinguli; muscles of pelvic girdle) 

Rotatory biodra 

Mięśnie uda (musculi femoris; femoral muscles) 

Grupa przednia

Grupa tylna

Grupa przyśrodkowa

Mięśnie goleni (musculi cruris; leg muscles) 

Grupa przednia

Grupa boczna 

Grupa tylna 

Mięśnie stopy (musculi pedis; muscles of foot)

Mięśnie grzbietu stopy

Mięśnie podeszwy

Mięśnie wyniosłości pośredniej

Pochewki maziowe stopy (vaginae synoviales pedis; synovial vaginae of the foot)

Naczynia kończyny dolnej 

Tętnice kończyny dolnej 

Żyły kończyny dolnej

Układ chłonny kończyny dolnej 

Unerwienie kończyny dolnej

Nerwy autonomiczne

Słowniczek