Opis
Warto sięgnąć po najnowszą, kolejną już książkę prof. Eugenii Potulickiej z Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu poświęconą ideologii neoliberalnej w edukacji. Poprzednią wydała wraz z prof. Joanną Rutkowiak, bazując głównie na zakorzenionej na naszym kontynencie powyższej ideologii. Tym razem rozprawa poznańskiej komparatystki nosi tytuł - "Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy".
Trzeba dysponować ogromną wiedzą, także pozyskaną dzięki naukowym pobytom w USA, żeby dokonać merytorycznej odsłony neoliberalnej polityki oświatowej w Stanach Zjednoczonych AP, która rzutuje w jakiejś mierze także na naszych polityków i niestety częściowo bezkrytycznych naukowców. Dokładnie widać to w naszym kraju, jak neoliberalny rząd Donalda Tuska i bezwzględnie, a zatem i bezdyskusyjnie podporządkowane mu władze Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz edukacyjnych instytucji centralistycznego nadzoru, realizują założenia „neoliberalnej fantazji”, która produkuje jedynie słuszną wizję „najlepszych praktyk” opartych na metodach i założeniach globalnego biznesu, a wszystko to dzieje się poza i wbrew interesom państw narodowych.
Neoliberalizm jest dominującą ideologią we współczesnym świecie, wywiera ogromny wpływ także na edukację. Książka weryfikuje hipotezę o istnieniu edukacyjnego programu ekonomii korporacyjnej. O ile wybitni ekonomiści mówią otwarcie o błędach doktryny neoliberalnej i o potrzebie wymyślenia nowej koncepcji, o tyle pedagodzy w naszym kraju (bo nie za granicą) na ogół milczą na temat konieczności radykalnej zmiany funkcjonującego modelu edukacji, jako pochodnej, gdyż stanowiącej narzędzie i konsekwencję funkcjonowania korporacyjnej ekonomii.
Celem książki jest krytyczna analiza teorii, ideologii, filozofii neoliberalizmu oraz jego pedagogii w Polsce i na świecie. Autorki dociekają także, jakie są skutki neoliberalnej pedagogii i kultury Sądzą, że znajomość zagadnień podejmowanych w publikacji jest konieczna każdemu, kto chce się uważać za świadomego obywatela. Są zdania, iż należy krytycznie przemyśleć całość edukacyjną, w jakiej funkcjonujemy z wzięciem pod uwagę jej neoliberalnego – również całościowego - uwikłania.
Spis treści
Wstęp – szkic problematyki pracy 9
Neoliberalizm jako dominująca ideologia 9
Polityka oświatowa Stanów Zjednoczonych manifestacją ideologii korporacjonizmu 11
Wojna o kształt edukacji 12
Deklaracje wojny w dokumentach krajowych i światowych 13
Wojna z kadrą pedagogiczną całego systemu szkolnego 15
Walka przeciwników neoliberalnych reform edukacji w Stanach Zjednoczonych 18
Parę uwag metodologicznych o badaniu amerykańskiej polityki oświatowej 19
Bibliografia 20
Rozdział 1. Ponowna ofensywa zwolenników edukacji wolnorynkowej w Stanach Zjednoczonych 23
1.1. Ofensywa w kampanii wyborczej 2011/12 23
1.2. „Naturalne” wyjaśnianie zróżnicowanych osiągnięć uczniów 24
1.3. Atak na szkolnictwo publiczne 26
1.4. Atak na związki zawodowe nauczycieli 28
1.5. Zarzuty pod adresem pedagogów akademickich 33
1.6. Czy Stany Zjednoczone dotknęła epidemia głupoty? 34
Bibliografia 38
Rozdział 2. Rynek w edukacji amerykańskiej jako teoria oraz ideologia neoliberalna 41
2.1. Rynek: teoria pozytywna, teoria normatywna czy ideologia? 41
2.2. Teorie wykorzystywane przez neoliberalizm 44
2.2.1. Monetaryzm 44
2.2.2. Teoria transakcji społecznych 45
2.2.3. Teoria kapitału ludzkiego 45
2.2.4. Teoria wyboru publicznego 51
2.2.5. Teoria agencji 56
2.2.6. Teoria kosztów transakcyjnych 57
2.3. Neoliberalizm jako ideologia, wojna szkolna, zmiana paradygmatu 59
Bibliografia 64
Rozdział 3. Ruch reform edukacji w Stanach Zjednoczonych i jego początki po 1981 roku 69
3.1. Fale ruchu reform 69
3.2. Raport „Naród w zagrożeniu” 69
3.2.1. Raport ministra Terrela H. Bella 69
3.2.2. Reakcje na raport 77
3.3. Doskonałości nie można zadekretować 80
Bibliografia 82
Rozdział 4. Ruch restrukturyzacji w szkolnictwie amerykańskim – reforma oddolna? 85
4.1. Restrukturyzacja w świetle raportu dla Ministerstwa Edukacji 86
4.2. Restrukturyzacja w percepcji pedagogów 88
4.3. Restrukturyzacja w stanie Kentucky 90
4.4. Restrukturyzacja w Chicago 92
4.5. Reforma w koncepcji biznesu 98
4.6. Trudności przeprowadzenia restrukturyzacji 100
4.7. Co wiadomo o efektach tej fali reform? 102
Bibliografia 107
Rozdział 5. Reformy edukacji skoncentrowane na standardach w Stanach Zjednoczonych 111
5.1. Polityczna geneza ruchu standardów 111
5.2. Koncepcja reformy systemowej Marshalla Smitha i Jennifer O’Day 123
5.3. Atak na konstruktywistyczną koncepcję nauczania-uczenia się 134
5.4. Wymuszanie reformy przez testowanie 139
5.5. Wnioski z badań skutków reformy skoncentrowanej na standardach i testowaniu 147
5.6. „Światowej klasy standardy” czy zwiększanie barier? 154
Bibliografia 160
Rozdział 6. Prywatne może być publiczne? Vouchery – najbardziej radykalna forma prywatyzacji amerykańskiej edukacji 167
6.1. Prywatyzacja jako główny temat polityki oświatowej w XXI wieku 167
6.2. Vouchery w perspektywie ich adwokatów 171
6.3. Opozycja przeciw voucherom i rynkowym reformom edukacji 183
6.4. Trudności we wprowadzaniu voucherów 187
6.5. Szkic rozwoju voucherów 190
6.6. Między deklaracjami a celami rzeczywiście realizowanymi 191
6.7. Prognozy dotyczące przyszłości voucherów 199
6.8. Podsumowanie 201
Bibliografia 204
Rozdział 7. Szkoły czarterowe w Stanach Zjednoczonych – wybór publiczny czy prywatny? 211
7.1. Czym są szkoły czarterowe? 211
7.2. Teoria wyboru publicznego czy neoliberalna ideologia? 214
7.3. Cele ruchu szkół czarterowych 221
7.4. Szkic rozwoju szkół czarterowych 222
7.5. Tworzenie szkół czarterowych i ich funkcjonowanie 227
7.6. Typy szkół czarterowych 240
7.7. Osiągnięcia uczniów szkół czarterowych 244
7.8. Niepowodzenia i problemy ruchu wyboru szkoły 250
7.9. Dalsze zwiększanie publicznego finansowania prywatyzacji szkolnictwa 256
Bibliografia 259
Rozdział 8. „Nie zostawimy żadnego dziecka w tyle”. Reforma edukacji prezydenta George’a W. Busha 269
8.1. Reforma George’a W. Busha na tle reform wprowadzonych
od czasu prezydentury Ronalda Reagana 269
8.2. „No child left behind” („Nie zostawimy żadnego dziecka w tyle”) – mierz i karz 270
8.3. Rozliczanie rozliczania 274
8.3.1. Standardy będące wyzwaniem? 274
8.3.2. Do czego prowadzi obsesja testów? 277
8.3.3. Dzieci zostawione w tyle 288
8.3.4. Czy można zmierzyć adekwatny postęp roczny szkoły? 295
8.3.5. Rozliczanie jako centralna kwestia NCLB i wyniki strategii presji 297
8.4. Rekomendacje dotyczące dalszych reform edukacji i niektóre przyczyny porażki NCLB 306
8.5. Ustawa Busha a neoliberalizm 311
Bibliografia 312
Rozdział 9. „Wyścig w górę” – kolejne zaklęcie amerykańskiej polityki oświatowej 321
9.1. Stanowisko polityczne Baracka Obamy 321
9.2. Neoliberalna polityka oświatowa 325
9.3. Stanowisko Baracka Obamy i Arnego Duncana w sprawach edukacji przed wyborami w roku 2008 326
9.4. American recovery and reinvestment act 328
9.5. Zarys koncepcji reformy edukacji Baracka Obamy i Arnego Duncana 331
9.6. Race to the Top 334
9.6.1. Granty dla szkół publicznych 334
9.6.2. Reformowanie profesji nauczycielskiej 337
9.6.3. Wspólne podstawowe standardy edukacyjne 344
9.6.4. Usilne popieranie rozwoju szkół czarterowych 350
9.6.5. Tworzenie systemu danych o osiągnięciach uczniów i nauczycieli 352
9.6.6. Zakończenie programu Race to the Top 352
9.7. Kampania wyborcza w 2012 roku i nowy plan reformy edukacji 354
9.8. Oceny działań Baracka Obamy i Arnego Duncana w edukacji 355
9.9. Plany Baracka Obamy i Arnego Duncana na drugą kadencję i kolejne „rozliczenia rozliczających” 358
Bibliografia 363
Rozdział 10. Reforma amerykańskich uniwersytetów – czas przetrwania 369
10.1. Kapitalistyczny reżim akademicki i jego mechanizmy 369
10.2. Kto rządzi w uczelniach? Niezwykłe upolitycznienie szkolnictwa wyższego 377
10.3. Sytuacja kadry uczelnianej 383
10.4. Atak na uczelnie kształcące pedagogów 399
10.5. Sytuacja studentów w kapitalistycznym reżimie akademickim 403
10.6. Podsumowanie przyczyn reform uniwersytetów oraz ich skutków 414
Bibliografia 416
11. Zakończenie – amerykański sposób reformowania edukacji 421
11.1. Stany Zjednoczone globalną agendą neoliberalnych zmian w szkolnictwie 421
11.2. Podsumowanie celów i efektów poszczególnych faz amerykańskiego ruchu reform 428
Bibliografia 439
