Wybrane aspekty oddziaływań terapeutycznych w pielęgniarstwie psychiatrycznym
Redakcja: Anita Markowska, Damian Czarnecki, Marcin Ziółkowski
Do zapoznania się z niniejszą książką zapraszamy wszystkie pielęgniarki, które chcą poszerzyć zakres umiejętności w opiece nad chorym o elementy postępowania terapeutycznego. Dzisiejsze czasy powodują, że od personelu pielęgniarskiego oczekuje się coraz wyższych umiejętności komunikacyjnych i opiekuńczych oraz arsenału działań, które są podejmowane w stosunku do osób pozostających pod ich opieką. Prezentowana publikacja jest także pomyślana jako pomoc dla tych pracowników służby zdrowia, którzy mają na co dzień styczność z chorym z zaburzeniami psychicznymi, a nie przeszli specjalistycznych szkoleń z zakresu opieki psychiatrycznej i chcieliby wspomóc pacjentów na ich drodze do uzyskania zdrowia psychicznego. Książka zawiera ponadto praktyczne wskazówki, jak postępować z pacjentami, by im właściwie pomóc.
Dr hab. n med. Marcin Ziółkowski, prof. UMK
Wybrane aspekty oddziaływań terapeutycznych w pielęgniarstwie psychiatrycznym
Redakcja: Anita Markowska, Damian Czarnecki, Marcin Ziółkowski
Wstęp / 9
1. Wprowadzenie podstawowych zagadnień dotyczących psychoterapii (Anita Markowska) / 11
1.1. Definicja psychoterapii / 12
1.2. Główne czynniki leczące w psychoterapii / 13
1.3. Szkoły terapeutyczne / 14
1.4. Formy psychoterapii / 17
2. Klasyfikacje zaburzeń psychicznych oraz ich zastosowanie w pielęgniarstwie psychiatrycznym (Wojciech Kosmowski) / 21
3. Terapeutyczne oddziaływania pielęgniarskie wobec wybranych problemów u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi (Malwina Tudorowska) / 49
3.1. Pacjent z depresją / 49
3.1.1. Klasyfikacja epidemiologia i etiologia zaburzeń nastroju / 51
3.1.2. Psychoedukacja dotycząca objawów afektywnych / 54
3.1.3. Psychoedukacja w praktyce / 58
3.1.4. Interwencje skierowane na aktywizowanie pacjenta / 63
3.1.5. Treningi umiejętności społecznych / 65
3.2. Pacjent z omami lub urojeniami (Beata Łangowska-Grodzka, Elżbieta Holec) / 69
3.2.1. Pacjent z objawami wytwórczymi / 70
3.2.2. Klasyfikacja, etiologia i epidemiologia zaburzeń psychotycznych / 72
3.2.3. Psychoedukacja pacjentów z omamami i urojeniami / 74
3.2.4. Terapia zajęciowa ukierunkowana na poprawę umiejętności radzenia sobie przez chorych z objawami wytwórczymi / 81
3.2.5. Rola pielęgniarki psychiatrycznej w ramach współpracy członków zespołu terapeutycznego / 90
3.2.6. Wybrane obszary interwencji personelu pielęgniarskiego wobec chorych z omamami i urojeniami / 93
3.3. Pacjent z zespołem dementywnym (Krzysztof Opozda, Damian Czarnecki) / 99
3.3.1. Klasyfikacja, etiologia, epidemiologia zaburzeń dementywnych / 100
3.3.2. Psychoedukacja oraz treningi radzenia sobie z zaburzeniami pamięci wraz z samoopieką / 102
3.3.3. Terapia wspomagająca / 104
3.3.4. Rola terapeutyczna pielęgniarki/personelu pielęgniarskiego w opiece nad pacjentem dementywnym / 108
3.3.5. Terapia funkcji społecznych / 110
3.3.6. Trening praxis / 113
3.4. Pacjent z objawami lęku (Anita Markowska) / 123
3.4.1. Klasyfikacja, etiologia i epidemiologia zaburzeń lękowych / 124
3.4.2. Psychoedukacja dotycząca lęku / 126
3.4.3. Techniki behawioralno-poznawcze radzenia sobie z objawami lęku (monitorowanie objawów, praca z oddechem, wizualizacja, relaksacja) / 130
3.5. Pacjent przyjmujący substancje psychoaktywne / 138
3.5.1. Pacjent z ryzykiem nawrotu picia i głodem alkoholu (Damian Czarnecki, Marcin Ziółkowski) / 138
3.5.1.1. Klasyfikacja, etiologia i epidemiologia nawrotu picia alkoholu / 141
3.5.1.2. Zapobieganie nawrotom / 142
3.5.1.3. Klasyfikacja, etiologia i epidemiologia głodu alkoholu / 147
3.5.1.4. Minimalizowanie głodu alkoholu / 147
3.5.2. Nadużywanie napojów energetyzujących – aspekty zdrowotne i sposoby zapobiegania (Dariusz Nowak) / 153
3.5.2.1. Skład napojów energetyzujących / 154
3.5.2.2. Wpływ składników na zdrowie / 157
3.5.2.3. Sposoby zapobiegania nadużywaniu napojów energetyzujących / 164
3.5.2.4. Zadania personelu pielęgniarskiego w opiece nad osobami przyjmującymi napoje energetyzujące / 166
3.6. Oddziaływanie dietetyczne w anoreksji, bulimii i ortoreksji (Dariusz Nowak, Michał Gośliński, Zofia Rosińska) / 175
3.6.1. Klasyfikacja, etiologia i epidemiologia zaburzeń odżywiania / 176
3.6.2. Anorexia nervosa / 178
3.6.2.1. Rozpoznanie anoreksji / 179
3.6.2.2. Przebieg zaburzenia i konsekwencje dla zdrowia / 181
3.6.3. Bulimia nervosa / 181
3.6.3.1. Rozpoznanie bulimii / 182
3.6.3.2. Przebieg zaburzenia i konsekwencje dla zdrowia / 183
3.6.4. Orthorexia nervosa / 184
3.6.4.1. Rozpoznanie orotoreksji / 185
3.6.4.2. Przebieg zaburzenia i konsekwencje dla zdrowia . 186
3.6.5. Leczenie zaburzeń odżywiania i dietoterapia / 187
3.6.6. Rola personelu pielęgniarskiego w terapii zaburzeń odżywiania / 190
4. Specyficzni odbiorcy pielęgniarskich oddziaływań terapeutycznych / 199
4.1. Oddziaływania terapeutyczne pielęgniarki w kontakcie z dzieckiem i jego rodzicami (Ewa Barczykowska) / 199
4.1.1. Dziecko w roli pacjenta / 200
4.1.2. Dziecko chore z piętnem inności / 204
4.1.3. Rodzice wobec chorego dziecka / 209
4.1.4. Specyfika pracy pielęgniarki pediatrycznej / 212
4.2. Oddziaływania terapeutyczne wobec rodziny pacjenta – syndrom opiekuna (Anita Markowska, Ewa Barczykowska) / 221
4.2.1. Syndrom opiekuna / 222
4.2.2. Sposoby radzenia sobie z trudami opieki nad bliskim z chorobą przewlekłą / 228
4.3. Pacjent bez wsparcia społecznego lub bezdomny – pomoc i wsparcie w wychodzeniu z bezdomności (Damian Czarnecki) / 237
4.3.1. Realizowanie działań wspierających / 239
4.3.2. Działania terapeutyczne i wspierające / 242
4.3.3. Organizowanie wsparcia i minimalizowanie ryzyka bezdomności lub wychodzenie z bezdomności / 243
4.4. Przemoc w szkole – zadania i wsparcie pielęgniarskie ukierunkowane na dziecko i młodzież z problemem przemocy (Ewa Barczykowska) / 251
4.4.1. Odrębności postrzegania problemu przemocy przez młodzież i dorosłych / 253
4.4.2. Formy przemocy szkolnej / 256
4.4.3. Czynniki ryzyka wystąpienia przemocy w szkole / 260
4.4.4. Konsekwencje przemocy szkolnej / 264
4.4.5. Przeciwdziałanie przemocy w szkole i działania interwencyjne / 268
4.4.6. Pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania wobec przemocy szkolnej / 270
4.5. Dieta pacjenta i psychofarmakotarapia (Damian Czarnecki, Jacek Budzyński, Marcin Ziółkowski) / 276
4.5.1. Stan odżywienia, dieta, a zaburzenia psychiczne i somatyczne / 278
4.5.2. Leki stosowane w psychiatrii a dieta / 278
5. Zagadnienia prawne w pielęgniarstwie psychiatrycznym w Polsce (Wojciech Kosmowski) / 289
