Prezentowana książka stanowi wstęp do dyskursu dotyczącego zagrożonego człowieczeństwa, kontynuowanego w tomie drugim opracowania Zagrożone człowieczeństwo, noszącym tytuł Obszary zagrożeń człowieka w realiach współczesności, wydanym pod redakcją naukową Ewy Kantowicz i Grażyny Orzechowskiej.
Niniejszy tom poświęcony został m.in. zagadnieniom związanym z analizą zagrożeń w kontekście środowiska wychowawczego, jakim jest rodzina. Zaprezentowano różne stanowiska dotyczące przemian struktury współczesnej rodziny, jak też pełnienia przez nią przypisanych jej funkcji. Artykuły wyraźnie ukazują powiększanie się obszarów ryzyka dotyczących funkcjonowania rodziny w dynamicznie zmieniających się warunkach globalizującego się świata. W tomie znalazły się również teksty traktujące o braku poczucia bezpieczeństwa, w szerokim tego słowa znaczeniu, dotyczące okresu dzieciństwa i dorastania, a w szczególności kryzysu autorytetów, wartości, buntu młodych ludzi w odniesieniu do ładu społecznego oraz budowaniu przez nich wizji świata opartej na wzorcach kultury masowej. Syntetycznie przedstawiono tu również istotne z punktu widzenia pedagogiki społecznej sposoby czy też próby identyfikacji tych zagrożeń i poszukiwania różnych środków zaradczych pozwalających na wsparcie dzieci i młodzieży w różnych obszarach ich życia.
Zebrane w tym tomie artykuły przybliżą czytelnikowi spektrum różnorodnych przemian zachodzących w otaczającej nas rzeczywistości społecznej i być może staną się inspiracją do poszukiwania lepszych, bardziej skutecznych metod, form pracy w obszarze zagrożonego człowieczeństwa. Założeniem autorów publikacji nie było kompleksowe określenie genezy, struktury czy typologizacji zagrożeń współczesnego człowieka, gdyż mają oni świadomość, że zjawisko to jest bardzo szerokim, interdyscyplinarnym zagadnieniem. Hasło „zagrożone człowieczeństwo” miało wywołać dyskurs podjęty z perspektywy nauk społecznych i humanistycznych, a w szczególności z perspektywy pedagogiki społecznej, co udało się, zdaniem autorów, osiągnąć.
Katarzyna Białobrzeska
Cezary Kurkowski
Przedmowa (Katarzyna Białobrzeska, Cezary Kurkowski)
Katarzyna Białobrzeska, Cezary Kurkowski
Na wstępie. Zagrożone człowieczeństwo – refleksje pedagoga społecznego
Część I
Rodzina wobec współczesnych zagrożeń
Elżbieta Górnikowska-Zwolak
Rodzinna przestrzeń tradycji publicznych – ochrona przed zagrożeniami współczesnego świata
Lidia Willan-Horla
Obraz współczesnej polskiej rodziny, czyli od matki Polki (przez kobietę wielozadaniową) po kobietę dokonującą wyborów
Małgorzata Biedroń
Zagrożenia relacji małżeńskich związane z pracą zawodową w percepcji młodych bezdzietnych par
Irena Fiedorczuk
Zagrożenia dla rozwoju więzi między matką a dzieckiem na wczesnym etapie macierzyństwa
Anna Dudak
Konflikt rozwodowy w percepcji ojców ubiegających się o prawo do dziecka
Majka Łojko
Rodzina zastępcza jako próba odbudowy utraconego bezpieczeństwa – obszary społeczne i prawne
Małgorzata Bereźnicka
Współczesna rodzina a zagrożenia w sieci
Małgorzata Ciczkowska-Giedziun
Zagrożona rodzina – próby wyjścia z sytuacji problemowych
Cezary Kurkowski
Rodzina z problemem alkoholowym – doświadczenia kobiet z perspektywy ich współuzależnienia i uzależnienia
Część II
Zagrożone dzieciństwo i dorastanie
Anna Hajdukiewicz
Wychowanie i edukacja w społeczeństwie informacyjno-cyfrowym
Joanna Frankowiak
„doskonale Niedoskonali” – odpowiedź studentów na kult wirtualnego piękna
Iwona Myśliwczyk
Życie w niepewności – rekonstrukcja doświadczeń biograficznych niepełnosprawnych
Anna Jankowska, Marta Bogdanowicz, Steven R. Shaw, Marta Łockiewicz
Zagrożenia społeczne osób z inteligencją niższą niż przeciętna – jak powstaje błędne koło społecznych niepowodzeń?
Zbigniew Babicki
Troska o dziecko i rodzinę w środowisku lokalnym z perspektywy parafii
Ewa Budziak
Pedagog szkolny wobec nowych zagrożeń
Maciej Bernasiewicz
Wybrane formy i metody pracy pedagoga społecznego z dziećmi marginalizowanymi społecznie
Anna Emilia Godlewska
Arteterapia jako forma przekazu doświadczeń dzieci z rodzin dysfunkcyjnych
Katarzyna Białobrzeska
Dzieciństwo w biedzie – w poszukiwaniu perspektywy badawczej
Podsumowanie (Katarzyna Białobrzeska, Cezary Kurkowski)
Informacje o autorach
