Choroba Leśniowskiego-Crohna – co to jest, objawy

Choroba Leśniowskiego-Crohna to schorzenie, które charakteryzuje się obecnością zapalenia, mogącego obejmować każdą część przewodu pokarmowego od jamy ustnej aż po odbyt. Najczęściej dotyczy jednak końcowego odcinka jelita krętego i jelita grubego. Choroba Leśniowskiego-Crohna ma przewlekły, nawrotowy charakter, co oznacza, że okresy zaostrzeń objawów przeplatają się z okresami remisji.

Choroba Leśniowskiego-Crohna – definicja

Choroba Leśniowskiego-Crohna, znana także jako choroba Crohna, jest przewlekłym zapalnym schorzeniem jelit, należącym do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD), obejmujące także wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekłe, zapalne schorzenie przewodu pokarmowego, które cechuje się pełnościennym zapaleniem.

Definicja choroby Leśniowskiego-Crohna

Obejmuje to wszystkie warstwy ściany przewodu pokarmowego, co może prowadzić do powstawania: przetok, zwężeń oraz ropni. Choroba może występować w każdym odcinku przewodu pokarmowego, jednak najczęściej dotyczy końcowego odcinka jelita krętego oraz jelita grubego.

Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna

Dokładna przyczyna choroby Leśniowskiego-Crohna nie jest znana, jednak przyjmuje się, że na jej rozwój wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Do czynników ryzyka zalicza się: występowanie choroby w rodzinie, palenie tytoniu, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz dieta bogata w tłuszcze. Pod wpływem czynników środowiskowych dochodzi do zaostrzenia objawów choroby, co może prowadzić do powikłań, takich jak częściowa niedrożność jelit czy przetoki.

Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

Chorobę Leśniowskiego-Crohna cechuje szerokie spektrum objawów, które mogą być zlokalizowane zarówno w przewodzie pokarmowym, jak i występować w postaci objawów pozajelitowych. Do najbardziej charakterystycznych objawów jelitowych należą:

• bóle brzucha – często o charakterze skurczowym, zlokalizowany najczęściej w prawym dolnym kwadrancie brzucha, co może być mylone z zapaleniem wyrostka robaczkowego.
• biegunka – może być przewlekła, wodnista, czasami z domieszką krwi, co świadczy o aktywnym procesie zapalnym.
• utrata masy ciała – wynika z upośledzonego wchłaniania składników odżywczych, zwiększonego katabolizmu oraz zmniejszonego apetytu.
• gorączka – występuje głównie w okresach zaostrzeń choroby.
• osłabienie – ogólne uczucie zmęczenia, które może być wynikiem przewlekłego stanu zapalnego i niedożywienia.

Objawy pozajelitowe mogą obejmować:

• Zapalenie stawów – najczęściej dotyczy dużych stawów obwodowych takich, jak kolana czy stawy biodrowe.
• Zapalenie błony naczyniowej oka (uveitis) – powoduje: ból oka, zaczerwienienie i zaburzenia widzenia.
• Zmiany skórne – takie, jak rumień guzowaty (bolesne czerwone guzki na podudziach) i zgorzelinowe zapalenie skóry.
• Zaburzenia czynności wątroby – mogą obejmować stłuszczenie wątroby, pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych oraz kamicę żółciową.

Nieswoiste objawy ogólne takie, jak: zmęczenie, osłabienie, gorączka i utrata apetytu, również są częste i mogą utrudniać postawienie diagnozy.

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna jest procesem złożonym, który wymaga zastosowania różnych metod badawczych w celu potwierdzenia diagnozy. Choroba Crohna, będąca jedną z nieswoistych chorób zapalnych jelit, charakteryzuje się przewlekłym stanem zapalnym, który może obejmować różne odcinki przewodu pokarmowego.

Nieodzowne metody diagnostyczne stosowane w diagnostyce choroby Leśniowskiego-Crohna to m.in.:

• Badania laboratoryjne – obejmują morfologię krwi, badania biochemiczne oraz oznaczanie markerów zapalnych takich, jak CRP i OB, które mogą wskazywać na obecność stanu zapalnego.
• Badania serologiczne – mogą obejmować testy na obecność przeciwciał takich, jak ASCA (anty-Saccharomyces cerevisiae antibodies), które mogą być podwyższone u pacjentów z chorobą Crohna.
• Badania endoskopowe – kolonoskopię z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego, która pozwala na bezpośrednią wizualizację zmian zapalnych w jelicie oraz ocenę ich nasilenia i rozprzestrzenienia.
• Enteroskopia kapsułkowa – stosowana w przypadku podejrzenia zmian w jelicie cienkim, które są niedostępne dla standardowej endoskopii.
• Badania obrazowe – tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny (MRI) jelit, które są stosowane do oceny rozległości: zmian zapalnych, obecności przetok, ropni oraz innych powikłań, takich, jak częściowa niedrożność jelit.
• Badanie ultrasonograficzne (USG) – jest nieinwazyjną metodą obrazowania, która może być używana do oceny stanu jelit i wykrywania powikłań zapalnych.
• Badania histopatologiczne – analiza mikroskopowa wycinków pobranych podczas endoskopii, pozwalająca na ocenę charakterystycznych zmian histologicznych takich, jak obecność ziarniniaków.
• Badanie kalprotektyny w kale – służy do oceny aktywności zapalnej w przewodzie pokarmowym i może być pomocne w monitorowaniu przebiegu choroby.

Diagnostyka choroby Leśniowskiego-Crohna opiera się na kompleksowym podejściu, łączącym badania: laboratoryjne, endoskopowe i obrazowe. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie pełnego obrazu choroby, co jest niezbędne do wdrożenia odpowiedniego leczenia. Wczesne i trafne rozpoznanie pozwala na skuteczniejszą walkę z chorobą i minimalizowanie ryzyka powikłań.

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna

W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna stosuje się różne metody leczenia farmakologicznego, w tym leki przeciwzapalne takie, jak aminosalicylany i kortykosteroidy, które pomagają kontrolować stan zapalny w jelitach. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są generalnie tymi substancjami, których unika się, gdyż mogą one prowadzić do zaostrzenia objawów choroby. W cięższych przypadkach, zwłaszcza gdy choroba nie reaguje na standardowe leczenie, stosuje się leki immunosupresyjne, tłumiące nadmierną aktywność układu odpornościowego. Przykłady tych leków to azatiopryna i metotreksat.

Przyjmowanie leków biologicznych

Leki biologiczne takie, jak inhibitory TNF-α (np. infliksymab, adalimumab), są stosowane w przypadku ciężkiej choroby bądź gdy inne leki okazują się nieskuteczne. Te nowoczesne terapie celowane mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów, zmniejszając stan zapalny i częstość nawrotów. Leczenie biologiczne wymaga tego, by aktywność enzymów wątrobowych była regularnie monitorowana oraz inne parametry, aby zapobiec powikłaniom.

Leczenie chirurgiczne

W niektórych przypadkach, aby wyleczyć chorobę Leśniowskiego-Crohna konieczne jest leczenie chirurgiczne. Interwencje chirurgiczne mogą obejmować resekcję odcinków jelita dotkniętych chorobą, co jest szczególnie konieczne w przypadku powikłań takich, jak przetoki ropnie, czy częściowa niedrożność jelit. Pomimo, że operacje mogą przynieść ulgę, nie stanowią one ostatecznego rozwiązania, gdyż choroba może nawracać w innych częściach przewodu pokarmowego.

Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna obejmuje także wsparcie żywieniowe, w tym diety eliminacyjne, pomagające zminimalizować objawy i poprawić stan odżywienia pacjenta. Pacjenci mogą wymagać suplementacji witamin oraz minerałów, zwłaszcza witaminy D, B12 oraz żelaza, które są często niedoborowe w tej grupie chorych.

Okresy remisji są niezbędne dla zarządzania chorobą Leśniowskiego-Crohna. Leczenie podtrzymujące remisję często obejmuje stosowanie leków immunosupresyjnych i biologicznych. Wpływem czynników środowiskowych dochodzi do zaostrzeń, dlatego unikanie stresu, palenia tytoniu oraz stosowanie odpowiednich strategii żywieniowych jest niezbędne.

Minimalizowanie objawów i zapobieganie powikłaniom

Niestety, nie ma obecnie możliwości całkowitego wyleczenia choroby Leśniowskiego-Crohna. Terapie są skierowane na kontrolowanie przebiegu choroby, minimalizowanie objawów i zapobieganie powikłaniom, które mogą obejmować raka jelita grubego. Regularne badania kontrolne, w tym endoskopia, są niezbędne do monitorowania stanu pacjenta i wczesnego wykrywania potencjalnych powikłań.

W leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna ważne jest również wsparcie psychologiczne pacjentów, którzy muszą radzić sobie z przewlekłą naturą choroby, jej nieprzewidywalnym przebiegiem i wpływem na jakość życia. Współpraca z zespołem wielodyscyplinarnym, w tym: gastroenterologami, dietetykami i psychologami, jest nieodzowna dla optymalnej walki z chorobą.