Dorosłe dzieci alkoholików jak żadna grupa społeczna nie tylko ciągle budzą zainteresowanie terapeutów, klinicystów czy naukowców, ale powstają wokół nich liczne stereotypy, a nawet kontrowersje. Niniejsza praca wynikła zarówno z praktyki terapeutycznej, jak i przeprowadzonych badań.
z recenzji prof. dra hab. Jana Czesława Czabały:
„… monografia jest jedną z ciekawszych publikacji na temat dorosłych dzieci alkoholików. Autor podjął dyskusję z rozbieżnymi teoriami i wynikami badań na ten temat. Założył zróżnicowanie i bardzo ciekawie sformułował hipotezy o typologiach rodzin, z których wywodzić się mogą dorosłe dzieci alkoholików. Opracował bardzo interesujące narzędzie badawcze, które samo w sobie jest propozycją bardzo ciekawej klasyfikacji funkcjonowania rodzin alkoholowych. (…) W efekcie otrzymaliśmy bardzo ważną publikację naukową, wyjaśniającą wiele sporów i proponującą nowy sposób rozumienia konsekwencji wzrastania w rodzinie alkoholowej. Jestem przekonany, że ta monografia będzie zachęcała do podejmowania nowych badań, zwłaszcza badań mających na celu poszukiwanie nowych czynników chroniących przed negatywnymi skutkami urazowych doświadczeń w rodzinach.”
z recenzji ks. prof. zw. dra hab. Kazimierza Popielskiego:
„…lektura książki będzie z pewnością interesująca zarówno dla psychoterapeutów, logoterapeutów, terapeutów uzależnień, psychologów, jak i lekarzy psychiatrów, czyli tych wszystkich, którzy mają kontakt z problematyką i terapią osób z niekorzystnymi doświadczeniami dzieciństwa, szczególnie dorosłych dzieci alkoholików.”
Wstęp
Rozdział 1.
Osoby dorosłe . dzieci alkoholików: kierunki, modele i efekty badań
1.1. Wprowadzenie . podstawowe źródła wiedzy o dzieciach alkoholików i modele badań nad nimi
1.1.1. Trzy źródła wiedzy o dorosłych dzieciach alkoholików
1.1.2. Modele badań nad dziećmi alkoholików
1.1.3. Krytyczne przeglądy literatury i badań nad dziećmi alkoholików
1.2. Podatność dda na nadużywanie środków psychoaktywnych
1.2.1. Badania genetyczne
1.2.2. Badania nad rodzinną transmisją alkoholizmu
1.3. Podatność dda na występowanie zaburzeń psychopatologicznych. Syndrom DDA
1.3.1. Antysocjalne zaburzenia zachowania
1.3.2. Zaburzenia depresyjne
1.3.3. Zaburzenia lękowe i stres pourazowy
1.3.4. Problemy przystosowawcze
1.3.5. Badania nad syndromem Dorosłych Dzieci Alkoholików
1.3.6. Niekorzystne doświadczenia dzieciństwa . nowe trendy badawcze
1.4. Eksternalizacyjne i internalizacyjne zachowania problemowe dzieci alkoholików
1.4.1. Model biopsychospołeczny psychopatologii rozwojowej a badania nad DDA
1.4.2. Model podatności na stres Michaela Windle.a i Paticka T. Daviesa
1.4.3. Eksternalizacyjne i internalizacyjne zachowania problemowe
1.5. Podsumowanie
Rozdział 2.
Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym
2.1. Rodziny funkcjonalne i dysfunkcjonalne
2.2. Rodzina jako system psychospołeczny
2.2.1. Właściwości systemu rodzinnego
2.3. Koncepcje systemowe rodzin z problemem alkoholowym
2.3.1. Koncepcja rodziny alkoholowej Petera Steinglassa
2.3.2. Koncepcja alkoholowego systemu rodzinnego Sharon Wegscheider-Cruse
2.4. Środowisko rodzinne a problemy przystosowawcze dorosłych dzieci alkoholików
2.4.1. Więzi rodzinne a problemy przystosowawcze dzieci alkoholików
2.4.2. Sprawowanie funkcji rodzicielskich
2.4.3. Rodzinne czynniki ryzyka związane z występowaniem problemów zdrowotnych i przystosowawczych u dda
2.5. Rodziny wysokiego i niskiego ryzyka
2.5.1. Rodzina a ryzyko zaburzeń
2.5.2. Prężność rodzinna
2.6. Podsumowanie
Rozdział 3.
Czynniki ochronne obecne w rozwoju dda
3.1. Badania nad czynnikami ochronnymi
3.2. Prężność
3.2.1. Prężność jako proces
3.2.2. Prężność i jej podstawowe właściwości
3.2.3. Prężność u dorosłych dzieci alkoholików
3.3. Noodynamika? . ochronna właściwość egzystencji
3.4. Profilaktyka i psychoterapia jako czynniki ochronne
3.4.1. Edukacja i profilaktyka
3.4.2. Psychoterapia dorosłych dzieci alkoholików
3.5. Podsumowanie
Rozdział 4.
Metodologia badań własnych
4.1. Cel badań
4.2. Pytania problemowe i hipotezy badawcze
4.3. Model badawczy i struktura zmiennych
4.4. Operacjonalizacja zmiennych
4.5. Narzędzia badawcze
4.5.1. Children Alcoholics Screening Test . CAST
4.5.2. Inwentarz symptomów traumatycznych Johna Briere.a . (TSI-A)
4.5.3. Skala objawów psychopatologicznych ‒ SCL-90
4.5.4. Arkusz Samopoznania
4.5.5. Test Noodynamiki Kazimierza Popielskiego (TN-D)
4.5.6. Ankieta życiorysowa . aktualne funkcjonowanie
4.5.7. Skala Dysfunkcjonalności Rodziny Pochodzenia . SDRP
4.6. Badane grupy i procedura badawcza
Rozdział 5.
Typologia dorosłych dzieci alkoholików
5.1. Funkcjonowanie dorosłych dzieci alkoholików w zależności od płci
5.1.1. Doświadczenia z dzieciństwa
5.1.2. Funkcjonowanie psychospołeczne i problemy psychiczne
5.1.3. Aktualne funkcjonowanie społeczne
5.1.4. Podsumowanie
5.2. Zróżnicowanie doświadczeń z dzieciństwa . analiza skupień
5.2.1. Funkcjonowanie rodziny pochodzenia
5.2.2. Obraz matki i ojca
5.2.3. Sposób funkcjonowania rodzicielskiego matki i ojca
5.2.4. Wsparcie pozarodzinne
5.2.5. Podsumowanie
5.3. Aktualne funkcjonowanie badanych według skupień
5.3.1. Kontakty międzyludzkie
5.3.2. Życie religijne
5.3.3. Bliskie związki międzyludzkie
5.3.4. Przebyte choroby w trakcie życia
5.3.5. Historia problemów emocjonalnych i ich leczenia
5.4. Problemy przystosowawcze i psychiczne w zależności od typu doświadczeń rodzinnych u dda
5.4.1. Nasilenie i zróżnicowanie objawów psychopatologicznych oraz problemów psychologicznych
5.4.2. Nasilenie i struktura stresu pourazowego
5.4.3. Zróżnicowanie poziomu przystosowania i lęku
5.4.4. Poziom noodynamiki badanych osób
5.5. Typy osób dorosłych dzieci alkoholików . podsumowanie analiz
Rozdział 6.
Funkcjonowanie dda i nie-dda. Porównanie grup
6.1. Doświadczenia z dzieciństwa osób dorosłych: dzieci alkoholików i niealkoholików
6.1.1. Porównanie ogólnych profili WDRP w badanych grupach
6.1.2. Funkcjonowanie rodziny pochodzenia u dorosłych dzieci alkoholików i niealkoholików
6.1.3. Obraz rodziców u dorosłych dzieci alkoholików i niealkoholików
6.1.4. Praktyki rodzicielskie matki i ojca w badanych grupach
6.1.5. Wsparcie pozarodzinne
6.2. Aktualne funkcjonowanie badanych
6.2.1. Kontakty międzyludzkie
6.2.2. Życie religijne
6.2.3. Bliskie związki
6.2.4. Podsumowanie
6.3. Problemy przystosowawcze i psychiczne u osób dorosłych ‒ dzieci alkoholików i niealkoholików
6.3.1. Nasilenie objawów psychopatologicznych u badanych
6.3.2. Nasilenie i struktura stresu pourazowego
6.3.3. Poziom przystosowania i lęku
6.3.4. Poziom noodynamiki badanych osób
6.4. Podsumowanie wyników
Rozdział 7.
Noodynamika jako czynnik chroniący przed problemami przystosowawczymi
7.1. Obraz rodziny pochodzenia i funkcjonowanie psychospołeczne osób o wysokiej i niskiej noodynamice
7.1.1. Dysfunkcjonalność rodziny pochodzenia osób o wysokim i niskim poziomie noodynamiki
7.1.2. Aktualne funkcjonowanie osobiste i społeczne badanych
7.1.3. Funkcjonowanie psychospołeczne osób o wysokiej i niskiej noodynamice
7.2. Funkcjonowanie psychospołeczne osób o wysokiej noodynamice i dysfunkcjonalności rodziny pochodzenia
7.2.1. Aktualne funkcjonowanie osobiste i społeczne badanych
7.2.3. Funkcjonowanie psychospołeczne
7.3. Podsumowanie
Rozdział 8.
Doświadczenia rodzinne a funkcjonowanie noo-psychiczne dda i nie-dda. Podsumowanie badań i dyskusja
8.1. Związki między dysfunkcjonalnością rodziny pochodzenia a psychopatologią, przystosowaniem i noodynamiką
8.1.1. Objawy psychopatologiczne a dysfunkcjonalność rodziny pochodzenia
8.1.2. Stres pourazowy a dysfunkcjonalność rodziny pochodzenia
8.1.3. Lęk-przystosowanie a dysfunkcjonalność rodziny pochodzenia
8.1.4. Noodynamika a dysfunkcjonalność rodziny pochodzenia
8.2. Podsumowanie wyników badań i dyskusja
Zakończenie
Bibliografia
Aneksy
Streszczenie w języku polskim
Streszczenie w języku angielskim
