Terapia pedagogiczna w teorii i działaniu
Autor: Barbara Skałbania, Teresa Lewandowska-Kidoń
Niniejsza publikacja wpisuje się w obszar poszukiwań i uzupełnia rynek wydawniczy o pozycję pedagogiczną, która adresowana jest do wielu różnych podmiotów: nauczycieli, studentów i kandydatów na nauczycieli, wychowawców, opiekunów, pedagogów oraz wszystkich osób, które przygotowują się do zawodu terapeuty pedagogicznego lub chcą podjąć działania pomocowe wobec uczniów w ramach codziennej praktyki edukacyjno-wychowawczej. Szeroki zakres teoretyczny i praktyczny terapii pedagogicznej został świadomie ograniczony do wybranych zagadnień i połączony z kształtowaniem u Czytelnika postawy krytycznego myślenia i refleksyjności.
Niniejsza książka powstała we współpracy dwóch autorek, których zainteresowania naukowe i długoletnia praktyka pedagogiczna koncentrują się wokół zagadnień związanych z pomocą psychopedagogiczną i wspomaganiem rozwoju dziecka – ucznia ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu w szkole i poradni psychologiczno-pedagogicznej. Autorki mają nadzieję, że Terapia pedagogiczna w teorii i działaniu. Wybrane zagadnienia stanowić będzie źródło informacji i kształtowania umiejętności i postaw terapeutycznych, jak też namysłu nad codziennością terapeutyczną. Szczególnie pomocna może być krótka refleksja nad proponowanymi zagadnieniami po każdym rozdziale i zamieszczony tam wykaz literatury tematycznej. Niniejsza publikacja jest poszerzoną i zmienioną wersją pozycji autorek z roku 2015 Terapia pedagogiczna w zarysie. Teoria, praktyka, refleksja.
Struktura książki obejmuje dziewięć rozdziałów. Rozdział pierwszy jest wprowadzeniem czytelnika w obszar zagadnień związanych z terapią pedagogiczną, w którym podejmowane są próby wyjaśnienia podstawowych terminów i ich różnicowania, lokowania terapii w obszarze pedagogiki oraz pokazania relacji między terapią a wychowaniem. W tej części publikacji zdefiniowano terapię pedagogiczną w odniesieniu do pracy nauczyciela, a także zawarto przegląd opracowań z zakresu podjętej problematyki w ujęciu chronologicznym.
Rozdział drugi poświęcony jest charakterystyce trudności w uczeniu się rozumianych jako przedmiot oddziaływań terapeuty. Autorki ukazują szerokie spektrum ich definiowania i rozumienia, porządkują znaczenie i stosowanie pojęć tematycznych, ze szczególnym wyjaśnieniem specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. W tym miejscu podjęto analizę trudności w zachowaniu współwystępujących z dysleksją rozwojową, np. ADHD. Związek między problemami w uczeniu się a tymi zachowaniami wskazuje potrzebę podejmowania kompleksowych, holistycznych działań terapeutycznych, w których łączą się i przenikają cztery tory działań: psychoterapeutyczny, psychokorekcyjny, psychodydaktyczny i ogólnorozwojowy.
Skuteczność tego rodzaju pracy jest możliwa pod warunkiem współdziałania nauczyciela terapeuty z rodzicami ucznia, o czym traktuje jeden z podrozdziałów...
Terapia pedagogiczna w teorii i działaniu
Autor: Barbara Skałbania, Teresa Lewandowska-Kidoń
Wprowadzenie
Rozdział 1
Zagadnienie terapii w literaturze – ujęcie interdyscyplinarne
1.1. Podstawowe pojęcia – ich różnicowanie i rozumienie
1.2. Terapia i wychowanie – relacja terminów
1.3. Wybrane koncepcje pedagogiczne w rozwoju myśli terapeutycznej
1.4. Terapia pedagogiczna – założenia i praktyka edukacyjna
1.4.1. Rozwój działań terapeutycznych w ujęciu historycznym
1.4.2. Analiza wybranych opracowań z terapii pedagogicznej
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 2
Trudności w uczeniu się – wybrane zagadnienia
2.1. Trudności w uczeniu się – ujęcia definicyjne i orientacje teoretyczne
2.2. Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu – dysleksja rozwojowa
2.2.1. Czytanie i pisanie jako złożone czynności psychiczne
2.2.2. Przyczyny specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu
2.3. Funkcjonowanie szkolne ucznia z zakłóceniami rozwoju psychoruchowego
2.4. Trudności w uczeniu się a zaburzenia zachowania
2.4.1. Uczeń z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej
2.4.2. Zachowania agresywne – wybrane aspekty
2.5. Współpraca z rodzicami w realizacji pomocy terapeutycznej uczniom
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 3
Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne – definiowanie i organizacja
3.1. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne jako pomoc psychologiczno-pedagogiczna
3.2. Organizowanie i realizacja zajęć korekcyjno-kompensacyjnych
3.2.1. Diagnozowanie pedagogiczne
3.2.2. Kwalifikowanie uczniów
3.2.3. Opracowanie programu
3.2.4. Przygotowanie scenariusza i konspektu
3.2.5. Konstruowanie karty terapeutycznej ucznia
3.2.6. Miejsce realizacji zajęć i jego aranżacja
3.2.7. Zasady prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych
3.3. Kompetencje i cechy osobowe nauczyciela terapeuty
3.4. Warsztat terapeutyczny nauczyciela
3.4.1. Wybrane programy do terapii pedagogicznej
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 4
Programy, metody i ćwiczenia do pracy korekcyjno-kompensacyjnej
4.1. Usprawnianie i korygowanie funkcji percepcyjno-motorycznych i językowych
4.1.1. Praca korekcyjno-kompensacyjna – Helena Skibińska
4.1.2. System percepcyjno-motoryczny – Newell C. Kephart
4.1.3. Propozycje ćwiczeń – Jadwiga Jastrząb
4.1.4. Metoda dobrego startu – Marta Bogdanowicz
4.1.5. Program rozwijania świadomości fonologicznej – Alicja Maurer
4.1.6. Postępowanie korekcyjno-wychowawcze wobec dzieci leworęcznych
4.1.7. Program rozwijający percepcję wzrokową – Marianne Frostig i David Horne
4.2. Usprawnianie i doskonalenie procesu czytania i pisania
4.2.1. Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu – Irena Czajkowska i Kazimierz Herda
4.2.2. Praca wyrównawcza – Teresa Gąsowska i Zofia Pietrzak-Stępkowska
4.2.3. Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania – Krystyna Grabałowska, Jadwiga Jastrząb, Janina Mickiewicz i Maria Wojak
4.2.4. Koncepcja reedukacji – Barbara Zakrzewska
4.2.5. Metoda 18 struktur wyrazowych – Ewa Kujawa i Maria Kurzyna
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 5
Nowatorskie metody nauki czytania i pisania
5.1. Metoda nauki czytania globalnego – Glenn Doman
5.2. Symultaniczno-sekwencyjna metoda nauki czytania – Jagoda Cieszyńska
5.3. Wertykalna metoda czytania – Jadwiga Włodek-Chronowska
5.4. Nauka czytania i pisania – Irena Majchrzak
5.5. Metoda fonetyczno-literowo-barwna – Bronisław Rocławski
5.6. Metoda barwno-dźwiękowa – Helena Metera
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 6
Działania wychowawczo-terapeutyczne w redukowaniu trudności uczniów
6.1. Techniki relaksacji – rozwój i ich zastosowanie w praktyce szkolnej
6.1.1. Relaksacja w terapii pedagogicznej – przegląd piśmiennictwa
6.1.2. Wybrane techniki i ćwiczenia relaksacyjne
6.1.3. Zasady stosowania relaksacji w pracy nauczyciela
6.2. Praca wychowawczo-terapeutyczna z uczniem z ADHD
6.3. Praca wychowawczo-terapeutyczna z uczniem agresywnym
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 7
Wybrane metody wspomagające terapię pedagogiczną
7.1. Metoda integracji sensorycznej – Anna Jean Ayres
7.2. Metoda ruchu rozwijającego – Weronika Sherborne
7.3. Metoda EEG biofeedback
7.4. Program korekty dysleksji – Ronald Davis
7.5. Kinezjologia edukacyjna – Paul Dennison
7.6. Program stymulacji półkul mózgowych – Dirk Bakker
7.7. Metoda instrumental enrichment – Reuven Feuerstein
7.8. Krytyczna analiza wybranych metod terapii wspomagającej
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 8
Arteterapia – wybrane metody pracy z dzieckiem
8.1. Biblioterapia, bajkoterapia, filmoterapia
8.2. Teatroterapia (dramatoterapia)
8.3. Muzykoterapia
8.4. Choreoterapia
8.5. Plastykoterapia
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Bibliografia do rozdziału
Rozdział 9
Praktyczne aspekty terapii pedagogicznej
9.1. Terapia pedagogiczna w opiniach praktyków
9.2. Terapia pedagogiczna w poglądach studentów – uzasadnienie wyboru
9.3. Tradycyjne i współczesne rozumienie terapii pedagogicznej – pytania i odpowiedzi
Podsumowanie i uwagi praktyczne
Zakończenie – dyskusja nad przyszłością terapii pedagogicznej
Bibliografia do rozdziału
Bibliografia do publikacji
